ben IK in beeld?

H3 Schemagerichte therapie
3.2 Schema gerichte therapie
3.2.1 Vroege onaangepaste schema’s
In paragraaf 2.3.3 kwam naar voren dat schema's vanuit de cognitieve therapie komen.
Beck (In Young & Mc. Ginn, 1998, p.120) omschrijft een schema op de volgende wijze:
Een schema is een (cognitieve) structuur om stimuli die op het organisme inwerken te
screenen, coderen en evalueren. [...] Op basis van een matrix van schema's is het individu
in staat om zich te oriënteren in relatie tot tijd en ruimte en om ervaringen op een
betekenisvolle wijze te categoriseren en te interpreteren.
Millon (In Young, 1991, p.14) zegt het volgende over schema's:
Significante ervaringen in de eerste levensjaren hoeven nooit weer terug te komen, maar
hun effecten blijven en laten hun inprent achter. […] Ze worden geregistreerd als
herinneringen, een permanent spoor en een ingebedde innerlijke stimulus. […] Eenmaal
geregistreerd, zijn de effecten van het verleden onuitwisbaar, blijvend en onontkoombaar.
[…] De overblijfselen van het verleden doen meer dan alleen passief hun deel bijdragen aan
het heden. […] Ze gidsen, vormen en vervormen het karakter van actuele gebeurtenissen.
Niet alleen zijn ze vervolgens altijd aanwezig, maar ze opereren op verraderlijke wijzen,
teneinde nieuwe stimuluservaringen te transformeren en in overeenstemming te brengen
met het verleden. Wanneer individuen eenmaal een systeem van verwachtingen hebben
opgebouwd, reageren zij met toenemende alertheid op gelijksoortige elementen in hun
levenssituatie.
Young (1999) geeft geen nieuwe definitie van schema’s, maar legt er de nadruk op dat de schema's
ontstaan zijn in de vroeg kinderlijke ontwikkeling en dat ze onvoorwaardelijk en zelfbevestigend zijn.
Hij besteedt speciale aandacht aan de schema's die disfunctioneel zijn. Hij introduceert de nieuwe
term: ‘vroege onaangepaste schema's’. Een belangrijk kenmerk van vroege onaangepaste schema’s
is dat ze gepaard kunnen gaan met heftige emoties en een hoog niveau van arousal 8 .
Als definitie voor het vroege onaangepaste schema geeft Young (1999,p.11-12):
Vroege onaangepaste schema's zijn extreem stabiele en lang bestaande thema's die zich
ontwikkelen tijdens de kindertijd, die uitgebreid worden tijdens het hele leven van het
individu en die in belangrijke mate disfunctioneel zijn. Deze schema's dienen als mallen voor
de verwerking van latere ervaringen.
Young (1999, p.12-14) geeft de volgende kenmerken van vroege onaangepaste schema’s:
1) De schema's lijken het resultaat te zijn van:
a. het aangeboren temperament
b. de interactie tussen ouders, zusjes, broertjes en leeftijdsgenootjes
c. voortdurende patronen van dagelijkse, negatieve ervaringen, die het schema bekrachtigen
d. invloeden van vroege negatieve ervaring
8 Arousal verwijst naar een toestand van waakzaamheid voor zintuiglijke prikkels (bijvoorbeeld een verhoogde hartslag).
20