ben IK in beeld?

H3 Schemagerichte therapie
toegepast. Ongeacht welke fase is het van belang dat de schema's worden uitgedaagd wanneer ze
worden opgeroepen (Young1999, p.53).
A) Interpersoonlijke technieken: De primaire focus binnen de SGT is gericht op de intieme relaties
van de cliënt en op de therapeutische relatie.
De schema’s van de cliënt worden in de relatie met de therapeut geactiveerd. De therapeut dient
hier alert op te zijn. Overdracht en tegenoverdracht spelen hierin een belangrijke rol. Van Praag
(1987, p.114) geeft een duidelijke omschrijving van de term overdracht:
Het overdragen van onbewuste gevoelens – gewoonlijk uit het verleden van de patiënt – op
de therapeut, die in die rol belangrijke figuren uit het leven van de patiënt vertegenwoordigt.
Hierbij is overdracht een algemeen verschijnsel, dat in elke relatie van betekenis optreedt.
De overdracht ontstaat geleidelijk op basis van veiligheid en vertrouwen, waarbij de rol van
de therapeut zeer belangrijk is. Verder is de overdracht naar zijn wezen ‘regressief’ (er is
een beweging naar vroeger waarbij vaak kinderlijke patronen optreden).
Van Praag (1987, p.114-115) vervolgt met een uitleg over het begrip tegenoverdracht:
Onder tegenoverdracht verstaan we in essentie de onbewuste reacties van de therapeut op
de patiënt en meer speciaal op diens overdracht.[...] De therapeut heeft evenzeer een
emotionele reactie op de patiënt als de patiënt op hem. Hij stelt zich open voor zijn patiënt,
tracht aan en in te voelen wat er in de patiënt omgaat en ontwikkelt zo een gevoel over het
gevoel van de patiënt. Dat gevoel kan hij dan gebruiken bij zijn reacties op de patiënt en bij
zijn interventies.
Binnen de therapeutische relatie wordt er een relatie geschapen waarin de cliënt het gevoel heeft dat
de therapeut hem begrijpt, waardeert en om hem geeft, zonder dat deze daarvoor speciaal of perfect
hoeft te zijn (Kraaijeveld, jaar van uitgave onbekend). Hierbij wordt de cliënt geholpen om verzorging
en empathie te ontvangen en te geven. De houding van de therapeut moet coöperatief, coachend en
direct zijn.
"I care about you, not about your performance (Young & Flanagan, 1998, p.252).
Young & McGinn (1998) menen dat de therapeut een beperkte herinvulling van de ouderrol heeft
(limited-reparenting). De therapeut biedt een therapeutische relatie aan, die de vroege
onaangepaste schema’s weerspreekt. Er wordt gekeken welke behoeften van het kind niet zijn
bevredigd en welke nog op acceptabele manier binnen de therapeutische relatie te bevredigen zijn.
Een voorbeeld van limited-reparenting kan zijn dat een cliënt aangeraden wordt om te verhuizen,
wegens een ongunstige woonsituatie. Een ander voorbeeld is dat een cliënt binnen de kliniek de
mogelijkheid wordt geboden om een beroepskeuze test te doen, om zo te kijken wat voor een
opleiding bij hem past.
B) Cognitieve technieken: In de SGT spelen cognitieve technieken, veelal ontleend aan de
kortdurende cognitieve therapie een belangrijke rol in het veranderen van de schema’s. Een
voorbeeld hiervan is de zogenaamde socratische dialoog. Hierin wordt de cliënt geleerd zijn
automatische gedachten te identificeren door na te gaan welke gedachten de cliënt heeft in
specifieke situaties (bijvoorbeeld de gedachten, die iemand heeft voordat hij in de modus van de
Onthechte zelfsusser schiet).
30