Voederbomen: een verrijking voor het rantsoen? - Praktijknetwerk ...
Voederbomen: een verrijking voor het rantsoen? - Praktijknetwerk ...
Voederbomen: een verrijking voor het rantsoen? - Praktijknetwerk ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Tabel 3.2 Boomsoorten en hun secundaire plantstoffen (Asseldonk, 2012).<br />
Boomsoort Secundaire plantstof Toxiciteit<br />
Ruwe berk & kastanje Saponinen Irriteert slijmvliezen van de ogen<br />
(oogontsteking), maag-darmkanaal<br />
(laxerend) en luchtwegen<br />
Meidoorn Cardenoliden Zeer gifig, verstoord werking hart<br />
Sleedoorn Waterstofcyniden<br />
Zeer giftig, verstoord ATP-synthese<br />
Gewone es Cumaninen Irriteert huid en slijmvliezen<br />
Zwarte populier & wilgen Salicine Pijnstiller en ontstekingsremmend<br />
Populieren Monoterpen<br />
Voor grote zoogdieren geldt algem<strong>een</strong> dat ze niet instaat zijn om grote hoeveelheden van<br />
dezelfde chemische stof onschadelijk te maken. Dat betekent dat herkauwers g<strong>een</strong> grote<br />
hoeveelheden van <strong>een</strong> zelfde houtachtige plant kunnen eten als deze gifstoffen bevatten.<br />
Wanneer <strong>het</strong> aandeel van bomen in <strong>het</strong> <strong>rantsoen</strong> klein is en uit verschillende boomsoorten<br />
bestaat, is de kans op vergiftiging zeer klein. Herkauwers kunnen zich op 4 verschillende<br />
manieren beschermen tegen vergiftiging. Herkauwers zijn instaat om giftige plantsoorten te<br />
herkennen door smaak en geur, waarbij tussen diersoorten <strong>een</strong> verschil is in de mate waarin zij<br />
instaat zijn om giftige plantsoorten te herkennen. Herkauwers kunnen ook door braken of diarree<br />
vergiftiging <strong>voor</strong>komen. Braken en diarree wordt veroorzaakt door chemosensoren die de giftige<br />
stoffen herkennen. Chemosensoren bevinden zich in <strong>het</strong> slijmvlies van de mond, slokdarm, maag<br />
en dunne darm. Daarnaast zijn organen en cellen instaat om schadelijke stoffen te onschadelijk<br />
maken. Tot slot zijn micro-organisme in de pens in staat om giftige stoffen af te breken<br />
(Genderen et al., 1997). In de natuur wordt selectie op plantsoorten bepaald door toxiciteit en<br />
niet op nutritionele waarde. Daarnaast wordt de <strong>voor</strong>keur tussen boomsoorten bepaald door <strong>het</strong><br />
diersoort, status van <strong>het</strong> dier en aanbod <strong>rantsoen</strong> (Oppong, 1998).<br />
3.6 Bewaren van houtachtige plantdelen<br />
De eetbare boomdelen kunnen langer bewaard worden als zij worden gedroogd (Kool & Smit,<br />
2000). Het vocht gehalte moet dan terug gebracht worden naar 150-200 g/kg. Drogen leidt altijd<br />
tot vermindering van de kwaliteit van <strong>het</strong> product, de nutritionele kwaliteit en de verteerbaarheid<br />
daalt. De mate waarin dit gebeurt is afhankelijk hoe snel <strong>het</strong> product gedroogd wordt, daarbij<br />
geldt hoe sneller des te beter de kwaliteit van <strong>het</strong> product behouden blijft. De droogsnelheid is<br />
afhankelijk van de weersomstandigheden, de mechanische bewerking en de resistentie van de<br />
plant om zich te beschermen tegen uitdrogen (van Soest, 1994). Bladeren in de zon laten drogen<br />
maakt dat de bladeren bloot worden gesteld aan ultraviolet straling, deze straling zorgt er <strong>voor</strong> dat<br />
<strong>het</strong> ADF, NDF en lignine gehalte in <strong>het</strong> blad stijgt en de verteerbaarheid daalt (Dzowela et al.,<br />
1995). Wanneer <strong>het</strong> drogen te veel tijd in beslag neemt, worden tijdens <strong>het</strong> fermentatieproces<br />
zuren geproduceerd door micro-organisme, deze zuren beïnvloeden de smakelijkheid negatief.<br />
Ook kunnen giftige mycotoxines aangemaakt worden. Bij inkuilen van eetbare boomdelen geldt<br />
ook dat de kwaliteit van <strong>het</strong> product achteruit gaat. Wanneer <strong>het</strong> ingekuilde product teveel<br />
zuurstof bevat hebben micro-organisme langer de tijd om de om <strong>het</strong> ingekuilde product te<br />
fermenteren, waardoor de kwaliteit nog verder achteruit gaat. Daarom zijn all<strong>een</strong> versnipperde<br />
23
Change language