Voederbomen: een verrijking voor het rantsoen? - Praktijknetwerk ...

gevonden genoemd, bijvoorbeeld ‘Duitsland, Ostholstein’. In de 6 e kolom is aangegeven in welke
periode de monsters zijn genomen, uitgedrukt in seizoenen of in maanden. In een aantal
onderzoeken zijn meerdere monsters genomen in verschillende periodes. Voor elke periode is in
dit geval een aparte regel aangemaakt. Daarmee kan het verschil in de nutritionele waarde per
maand of seizoen berekend worden. In de 7 e kolom wordt de grondsoort benoemd. Wanneer de
grondsoort niet bekend is, maar wel andere belangrijke eigenschappen van de grond genoemd
worden, bijvoorbeeld ‘mineraalrijk’, dan wordt dit vermeld in kolom 7. In de 8 e kolom is
benoemd van welk deel van de boom de monster is genomen: blad, bast, twijg of van meerdere
boomdelen bij elkaar. Onderzoeken waarbij van meerdere boomdelen apart monsters zijn
genomen, worden de monsters elk apart op een ander regel vermeld. Zo is het verschil in
nutritionele waarde van de boomdelen vast te stellen. In de 9 e kolom is het drogestof gehalte
vermeld. In de kolommen die daarna komen worden de volgende waarden vermeld: ruw as, ruw
eiwit, ruw vet, ruw celstof, NDF, ADF, lignine en CT in percentage per kilo drogestof. In de
daarop volgende kolommen worden de waarde van: calcium, fosfor, stikstof, magnesium,
natrium, zwavel en kalium vermeld in gram per kilo drogestof. Daarna worden de waarden van
de sporenelementen vermeld in milligram per kilo drogestof van: ijzer, mangaan, koper, zink,
kobalt, seleen, cadmium, molybdeen en borium. Vervolgens is de uitgebreide bronvermelding
genoteerd, een korte samenvatting van het onderzoek en daarna belangrijke opmerkingen uit het
onderzoek. Bij de korte samenvatting van het onderzoek, wordt het onderzoek in één zin
samengevat. Bij opmerkingen staan belangrijke zaken die eerder in de database niet genoemd zijn,
bijvoorbeeld dat de monster is genomen van een boom die groeit op een heuvel. In de database
zijn gegevens die afkomstig zijn uit een secundaire bron in blauw genoteerd, zodat duidelijk
zichtbaar is dat de gegevens niet uit een primaire bron komen. In totaal bestaat de database uit
275 regels met gegevens afkomstig van een primaire bron en 148 regels met gegevens uit een
secundaire bron.
5.2.3 Verwerking van de data
Bij het verwerken van nutritionele waarde van de verschillende boomsoorten, heeft nog een 2 e
selectie plaats gevonden. Alleen de boomsoorten die vermeld worden in het rapport van
Asseldonk (2012) zijn meegenomen in de verwerking van de data, omdat deze bomen
geselecteerd zijn op hun gunstige teelteigenschappen. Tot slot zijn de bomen waarvan bekend is
dat zij zeer giftige secundaire stoffen bevatten ook niet verwerkt in de resultaten. Het gaat hier
om de sleedoorn en meidoorn. Hoewel de eik zeer giftig kan zijn voor jongvee en dan met name
bij koeien, is de eik toch verwerkt in de resultaten, omdat geiten wel instaat zijn om de eik als
voedermiddel te gebruiken zonder vergiftig te worden. Om antwoord te kunnen geven op de
hoofdvraag, is gekeken naar 2 belangrijke voedingswaarde: ruw eiwit en mineralen. Daarbij is
rekening gehouden met belangrijkste factoren die de nutritionele waarde van de bomen kan
beïnvloeden. Tot slot zijn ook andere nutritionele waarde tussen boomsoorten met elkaar
vergeleken, maar deze waarde zijn of minder belangrijk of door gebrek aan gegevens is de
vergelijking maar beperkt. Deze vergelijking zijn bedoelt om een beeld te krijgen van de andere
nutritionele waarde bomen.
Voor ruw eiwit is de periode waarin het monster is genomen belangrijk en bij de mineralen is dit
locatie van de boom. In hoofdstuk 3 is besproken dat het eiwitgehalte gedurende het seizoen
verschillend is. Hier is met de verwerking van de resultaten rekening gehouden door
35