Voederbomen: een verrijking voor het rantsoen? - Praktijknetwerk ...

naast de vertering ook de droge stof opname, deze wordt negatief beïnvloed. Lagere droge stof
opname van tannine rijk voer komt door de vieze smaak die tannine veroorzaakt (Makkar, 2003).
4.2.2 Vorming tannine-eiwit complexen
CT bind aan planteiwitten, zodat tannine-eiwit complexen gevormd worden die de planteiwitten
beschermt tegen afbraak in de pens door microben (Chalupa, 1975). Deze tannine-eiwit
complexen kunnen in de mond tijdens het kauwen gevormd worden of in de pens. Tannine-eiwit
complexen zijn stabiel in de pens met een pH variërend van 4,5-7,0 (Makkar, 2003). De tannineeiwit
complexen verlaten de pens onaangeroerd. Bij een proef met Lotus soorten werd
aangetoond dat bijna alle CT afkomstig van de Lotus plant binden aan planteiwitten afkomstig
van dezelfde Lotus plant (Barry et al., 1986). CT heeft dus een grote affiniteit om te binden aan
planteiwitten afkomstig van dezelfde plant. Dit betekent dat vrije CT die niet gebonden is, maar
beperkt kan binden met planteiwitten die van andere planten afkomstig is, via de penssappen
(Barry et al., 1986). Bij een rantsoen met houtachtige planten en gras, zal dus de microbiële
eiwitsynthese van graseiwitten nauwelijks direct beïnvloedt worden door CT.
4.2.3 Tannine en pensmicroben
Zoals eerder genoemd heeft CT een grote affiniteit om aan eiwit te binden, maar wanneer het CT
gehalte in het rantsoen dermate groot is zal vrije CT ook binden aan microbiële enzymen en deze
inactiveren (Barry et al., 1986). Het inactiveren van microbiële enzymen zorgt indirect voor een
verlaging van de afbraak van structuur koolhydraten en eiwitten (Barry et al., 1986; Malechek et
al, 1981). Daarnaast kunnen vrije CT de afbraak van structuur koolhydraten direct verminderen
door tannine-koolhydraat complexen te vormen.
CT reageert met bacteriën door aan de celwand en extracellulaire enzymen te hechten. Hierdoor
wordt de stroom van nutriënten door de celwand belemmerd en worden de bacteriën belemmerd
in hun groei. Sommige bacteriën zijn instaat om zich te beschermen tegen CT. Zo vormen een
aantal bacteriën een extracellulaire polysaccharide dat voorkomt dat CT kan binden aan de
celwand. Door de vorming van extracellulaire polysaccharides vindt er meer muscus excretie
plaats en wordt het absorptievermogen van het verteringstelsel verlaagd (Alzueta et al., 2000;
Krause et al., 2001). Daarnaast kost het vormen van slijm energie. Gram negatieve bacteriën
worden minder belemmerd in hun activiteit door CT, omdat gram negatieve bacteriën in hun
celwand veel lipiden en fosfolipiden hebben. Hierdoor kan CT niet aan de celwand binden
(Nelson et al., 2000). Vooral in herkauwers die hoge concentraties tannine eten worden microben
gevonden die resistent zijn tegen tannine (Makkar, 2003). De meeste bacteriën zijn niet instaat
om CT af te breken, maar recent zijn enkele bacteriën gevonden die dit wel kunnen: Streptococcus
caprinus,Selenomonas ruminantium, Prevotella ruminicola, Butyrivibrio., Lactobacillus en Enterobacteriacae
(Nelson et al., 2000).
Protozoën die planteiwitten verbruiken, worden door CT belemmerd in hun activiteiten,
waardoor minder planteiwitten door protozoën verbruikt worden (Abel et al., 1995). Een lagere
activiteit van de pensmicroben zorgt er voor dat structuurkoolhydraten minder snel worden
afgebroken of in mindere mate, waardoor minder snel verzuring optreedt in de pens doordat de
vorming van vluchtige vetzuren wordt verminderd. Dit is weer positief op de microbiële
eiwitsynthese. De microbiële eiwitsynthese bij schapen was bij in vivo efficiënter in de
aanwezigheid van tannine (Becker et al., 1998a). Door de aanwezigheid van CT verloopt de
26