Voederbomen: een verrijking voor het rantsoen? - Praktijknetwerk ...

verschillende plantsoorten (Krause et al., 2001). De Van Soest methode is niet geschikt om de
voederwaarde van tanninerijk voer vast te stellen, door de aanwezigheid van tannine-eiwit
complexen in het substraat (Becker & Makkar, 1997; Makkar, 2003). Dit maakt het gebruiken van
in vitro metingen niet geschikt om de werkelijke vertering vast te stellen bij tannine rijk voer
(Becker & Makkar, 1997). Andere secundaire componenten dan tannine in houtachtige planten
kunnen grotere invloed hebben op de vertering dan CT. Daarom moet bij onderzoek naar het
effect van tannine op de verteerbaarheid rekening gehouden worden met de invloed van andere
secundaire stoffen (Didier, 2009; Hanson et al., 2000).
4.2.7 Hydrolyseerbare tannine
Hydrolyseerbare tannines (HT) kunnen giftig zijn en kunnen afgebroken worden in de pens door
microben (Hanson et al., 2000; Makkar, 2003). De invloed van HT op de vertering beperkt zich
tot het aantasten van pensmicroben (Cheek, 1998). In sommige houtachtige planten kan het
gehalte aan HT oplopen tot 200 g/kg ds (Reed, 1995). Vergiftiging van herkauwers door het eten
van bladeren van de eik of eikels komt door de hoge concentratie HT (looizuur). De door de
pens afgebroken HT wordt in het bloed opgenomen, hierdoor komen meer fenolen in het bloed,
waarbij de lever onvoldoende capaciteit heeft om deze fenolen onschadelijk te maken, het dier
wordt vergiftigd (Makkar, 2003).
4.2.8 Tannine en de vertering bij geiten en koeien
Geiten kunnen grotere hoeveelheden tannines en andere secundaire verbindingen onschadelijk
maken dan grazers (El-Adawy et al., 2006). Dit komt waarschijnlijk doordat geiten hier tegen een
afweermechanisme hebben ontwikkeld als gevolg van veel secundaire verbindingen in hun
rantsoen (Gilboa et al., 1996; Norton en Perez-Maldonado, 1996). Geiten zijn beter instaat om
houtachtige planten van lage kwaliteit als voer te gebruiken dan koeien (El-Adawy et al., 2006).
Geiten zijn intermediate feeders en zijn daarom selectiever in het eten van de plantdelen met
hoge eiwitconcentraties en lage secundaire componenten van houtachtige planten, dan grazers
(El-Adawy et al., 2006), zoals een koe. In de pens van de geit zijn bacteriën aanwezig die CT
tolereren of afbreken, zoals Streptococcus caprins (Blackall et al., 1994). De aanwezigheid van deze
bacteriën is afhankelijk van de conditie van de pens, waardoor de bacterie bijvoorbeeld niet bij
koeien voorkomt (Fructos et al., 2004).Speekseleiwitten bij geiten zijn instaat om aan grote
hoeveelheden CT te hechten (Waghorn, 2008). Geiten zijn beter bestand tegen secundaire
componenten dan andere herkauwers door de aanwezigheid van andere eiwitten in het speeksel
(Capela et al, 2011). Door CT te voeren aan schapen en geiten werd de concentratie aan
speekseleiwitten 4 keer zo hoog. Na 10 dagen tannine voeren was de concentratie
speekseleiwitten even hoog als dat van browsers (0,4-0,7 mg/ml) (Capela et al, 2011). Bij geiten
werd geen verschil in droge stof opname gevonden tussen rantsoenen met 6, 8 en 10% tannine
(Barman et al., 2008). Hieruit kan geconcludeerd worden dat geiten rantsoenen met 10% CT even
goed kunnen verdragen als rantsoenen met 6% CT. Dit sluit aan bij het gegeven dat bij een
rantsoen met 9% CT geen toxicologische reactie is gevonden bij geiten (Malechek et al, 1981).
Omgevingfactoren hebben een grotere invloed dan de genetische aanleg van verschillende rassen
geiten, om tanninerijke voedermiddel te gaan eten (Glassera et al., 2009). De aanpassing aan
houtachtige rantsoenen wordt dus niet genetisch bepaald.
29