de basisvorming: aanpassing en toekomstbeeld - Onderwijsraad

• door differentiatiemogelijkheden recht wordt gedaan aan verschillen tussen
leerlingen;
• doorstroming door het onderwijs (horizontaal, verticaal, diagonaal) zo vloeiend
mogelijk kan verlopen;
• scholen meer eigen beleidsruimte wordt geboden bij de onderwijskundige inrichting.”
9
Het advies moet een aanpak bieden voor de geconstateerde overladenheid en versnippering
van het programma van de basisvorming en tevens tot een actualisering leiden.
Als kader voor het advies wordt de bestuurlijke benadering zoals omschreven in de
onderwijsbeleidsbrief Onderwijs in stelling. De adviesaanvraag is opgenomen in bijlage 1
van het advies.
1.4 Twee perspectieven: korte en lange termijn
De raad doet in dit advies voorstellen vanuit een kortetermijnperspectief en een langetermijnperspectief.
Vanuit het kortetermijnperspectief streeft de raad naar een oplossing voor de knelpunten
zoals die in de evaluatie door de inspectie pregnant naar voren zijn gekomen: met name
de overladenheid en versnippering van het onderwijsaanbod. Vooral voor het vmbo is dit
een ernstige problematiek die op korte termijn moet worden opgelost. Een oplossing zou
vanaf het schooljaar 2004/2005 moeten kunnen worden geïmplementeerd. Kernpunt van
de door de raad voorgestelde oplossing voor de korte termijn is de opdeling van het
basisvormingscurriculum in een kerncurriculum dat vijfachtste van de onderwijstijd
beslaat en een differentieel curriculum dat drieachtste van de onderwijstijd in beslag zal
nemen. De voorstellen van de raad betreffende de inhoud van het kerncurriculum en het
differentieel curriculum, houden tevens een actualisering van de huidige vakken en
kerndoelen van de basisvorming in. De raad heeft bij zijn voorstellen voor de korte
termijn nauw aangesloten op de huidige praktijk van de basisvorming. Hij achtte het niet
wenselijk om op korte termijn fundamentele wijzigingen van de basisvorming door te
voeren. Hij heeft hiervoor de volgende redenen:
• De innovatie- en veranderingscapaciteit van scholen kent zijn grenzen
• Recent zijn veranderingen doorgevoerd met betrekking tot de leerwegen en
afdelingen in het vmbo en de zorgstructuur
• Terugroleffecten van de vernieuwingen in de tweede fase van havo en vwo
worden nu merkbaar in de basisvorming en hebben tijd nodig om uit te kristalliseren.
De raad acht echter wel een meer fundamentele herziening van het programma van de
basisvorming noodzakelijk. Deze noodzaak vloeit voort uit verschillende maatschappelijke
en technologische ontwikkelingen, o.a. de economische weerbaarheid van het land,
de informatisering van de samenleving door de voortgaande invloed van informatie- en
communicatietechnologie, internationalisering en de groeiende culturele verscheidenheid
in de samenleving en de veranderingen in de manieren waarop leerlingen zich gedragen
9 Brief van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen aan de voorzitter van de
Onderwijsraad d.d. 12 februari 2001, alsmede een specificatie van de adviesaanvraag bij brief van de
staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen aan de voorzitter van de Onderwijsraad
d.d. 19 februari 2001.
14
Onderwijsraad, oktober 2001