ombudsman

Inleiding
1.3 De rechtshulpverlening
Het aansprakelijkheidsrecht is met name als het gaat om letselschade erg ingewikkeld.
Gespecialiseerde rechtshulp is voor een slachtoffer van een letselschade derhalve onontbeerlijk.
Sinds de tachtiger jaren is het aantal gespecialiseerde rechtshulpverleners snel toegenomen. Een
belangrijke impuls daartoe is het feit dat de buitengerechtelijke kosten grotendeels verhaalbaar zijn
op de schuldige partij 6 . Hierdoor kunnen ook minder draagkrachtige slachtoffers van letselschade
een advocaat inhuren 7 . De belangstelling bij de advocatuur voor het aansprakelijkheidsrecht is groot.
Waren er begin jaren tachtig nog een beperkt aantal gespecialiseerde letselschadedeadvocaten, in
2003 zijn er in Nederland honderden. Al gauw werden er vakverenigingen van gespecialiseerde letselschadeadvocaten
opgericht. Een volwaardig specialisme was geboren.
In 1983 werd op initiatief van Stichting De Ombudsman de Werkgroep Artsen en Advocaten (WAA)
opgericht. De WAA groeide uit tot een landelijk netwerk van letselschadespecialisten, zowel vanuit
de advocatuur als de medische wereld, die uitsluitend voor de belangen van slachtoffers opkomen. In
de werkgroep vindt er een ervaringsuitwisseling plaats, waardoor de rechtshulpverlening steeds verder
wordt verbeterd. Zesmaal per jaar wordt door de WAA het vakblad Letsel & Schade uitgegeven,
waarin de belangrijkste actuele informatie over de letselschaderegeling wordt besproken. In 1992
werd de LSA opgericht, een aan de Nederlandse Orde van Advocaten gelieerde vereniging van letselschadeadvocaten,
die als doel heeft om de deskundige beroepsuitoefening door advocaten op het
gebied van letselschade te bevorderen. De advocaten die lid zijn van de LSA zijn allen gespecialiseerd
in letselschadezaken. In tegenstelling tot de ASP (zie hierna), kunnen de leden van de LSA
werken voor zowel verzekeraars als voor slachtoffers. In 1997 is de vereniging van Advocaten voor
Slachtoffers van Personenschade (ASP) opgericht. De leden van deze vereniging hebben zich toegelegd
op de belangenbehartiging van slachtoffers van personenschade. Alleen advocaten met een
grote ervaring op dit gebied worden toegelaten tot het lidmaatschap.
Er bestaan diverse schaderegelingbureaus die hun diensten aanbieden aan letselschadeslachtoffers.
Veelal werken ze op ‘no cure no pay’ basis. ‘No cure no pay’ 8 is een honoreringsvorm waarbij het
slachtoffer niet hoeft te betalen als er geen financieel resultaat wordt behaald door de advocaat. Met
de schaderegelaar wordt afgesproken dat een bepaald percentage van de uiteindelijk op de wederpartij
verhaalde schadevergoeding aan de schaderegelaar wordt afgestaan als vergoeding voor zijn
diensten 9 . De laatste jaren is er een felle discussie gaande over de introductie van het systeem van
‘no cure no pay’ in de advocatuur.
In de huidige situatie mogen advocaten niet op ‘no cure no pay’ basis werken, vanwege een verbod
in de gedragsregels 10 van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA). Andere belangenbehartigers,
zoals schaderegelaars, mogen dat wel. De Nederlandse Mededingingsautoriteit oordeelde dat
die ongelijkheid marktverstorend is en strijdig met de Mededingingswet 11 . De NOvA handhaafde
echter het verbod op ‘no cure no pay’ door het op te nemen in een verordening 12 . De orde is van
mening dat het verbod op ‘no cure no pay’ en ‘quota pars litis’ de onafhankelijkheid, integriteit en
6 Krachtens artikel 6:96 tweede lid BW.
7 Daarnaast is er nog het systeem van gefinancierde rechtsbijstand, waarbij minder draagkrachtigen tegen betaling van
een inkomensafhankelijke eigen bijdrage in aanmerking kunnen komen voor ‘toevoeging’.
8 Zie ook par. 4.7 van dit rapport.
9 quota pars litis.
10 Regel 25 Gedragsregels 1992 en artikel 3.3 Gedragscode voor Advocaten van de Europese Unie.
11 Besluit van directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit d.d. 21 februari 2002, zaak 560.
12 Verordening op de praktijkuitoefening (Onderdeel resultaatgerelateerde beloning), 26 juni 2002.
8