LR_8_IJmeerlijnpublictie

De IJmeerlijn – Een halve eeuw van planvorming 09
I De IJmeerlijn als verbinding voor de toekomst (1958 – 2000)
De geschiedenis van de IJmeerlijn begint in 1958. In dat jaar publiceert de Rijksdienst
voor het Nationale Plan het rapport De ontwikkeling van het westen des lands. Het plan
richt zich op de huisvesting van een half miljoen Randstedelingen op nieuw polderland;
op deze manier ontlast het nieuwe land – met de nieuw gebouwde steden – het oude
land. Er ontstaan plannen voor Almere, in de eerste schetsen nog Zuidweststad genoemd,
een stad die op termijn 125.000 tot 250.000 inwoners moet tellen. Een meerkernenstad,
omgeven door water en groen, en goed ontsloten in alle vier de windrichtingen. In eerste
instantie ontwikkelt Almere zich oostwaarts. Voor de langere termijn staat een verbinding
met Amsterdam (als reservering) op de kaart, door het IJmeer dan wel via de nog in te
polderen Markerwaard ten westen van Almere.
Voortdurende groei
Dwars door alle conjunctuurschommelingen heen, is er in de Randstad sprake van een vrijwel continue
groei van inwoners en arbeidsplaatsen. Zo is Amsterdam nooit gestopt met groeien, met een aantal
duidelijke pieken. Na de Tweede Wereldoorlog is de woningnood enorm, en groeit Amsterdam dankzij
omvangrijke wederopbouwprogramma’s uit tot een stad met 870.000 inwoners. Begin jaren ’70 wordt
de Bijlmer gebouwd en komt er nationaal beleid om de groei van Amsterdam in de regio op te vangen.
Met het model van de ‘gebundelde deconcentratie’ wordt enerzijds verstedelijking buiten de centrumstad
toegelaten, terwijl anderzijds wordt geprobeerd deze suburbanisatie te concentreren in de zogenoemde
‘groeikernen’ (Almere, Lelystad, Zoetermeer, Purmerend, Hoorn et cetera). Amsterdam raakt in verval
door het vertrek van gezinnen en middeninkomens naar de groeikernen, mede dankzij het groeiende
autobezit. Maar vanaf de jaren tachtig begint Amsterdam dankzij succesvolle stadsvernieuwing opnieuw
te groeien, naast de explosieve groei die gelijktijdig plaatsvindt in nieuwe steden als Almere. De Noordvleugel
van de Randstad groeit vanaf 1984 aanzienlijk sneller dan de rest van Nederland. In de periode
van 1998 tot 2011 neemt de bevolking in de Noordvleugel toe met 12,2%, terwijl de groei in de rest
van Nederland 5,1% bedraagt. Tussen 1980 en 2012 worden er in de Noordvleugel 520.000 woningen
gebouwd. De toename van de woningbehoefte in de Noordvleugel in de komende drie decennia –