Operationeel Programma Noord-Nederland 2007-2013 - SNN

Wanneer wordt gekeken naar de economische betekenis
van het vier steden in de sectorstructuur, valt met name
de positie van de dienstverlening op. De dienstensectoren
zijn in het Noorden hoofdzakelijk geconcentreerd in
de vier grote steden Leeuwarden, Emmen, Groningen
en Assen. Zo is 53% van de zakelijke dienstverlening in
Noord-Nederland in de deze vier steden gevestigd. Juist
dankzij de groei in de zakelijke dienstverlening in deze
steden heeft de werkgelegenheid in Noord-Nederland
in de afgelopen jaren toch een min of meer vergelijkbaar
groeitempo laten zien als op het landelijke niveau.
Wanneer breder wordt gekeken naar stuwende bedrijvigheid
(industrie, handel, zakelijke dienstverlening, vervoer
en communicatie) blijkt de vier steden ongeveer 37% voor
hun rekening nemen.
De in gang gezette modernisering van de sectorstructuur
in het Noorden begint zijn vruchten af te werpen. De ten
opzichte van andere Nederlandse steden beperkte congestieproblematiek
waarmee de noordelijke steden te maken
hebben is in dat opzicht een belangrijk concurrentievoordeel
(hoewel de bereikbaarheid steeds meer onder druk
komt). Ook de aanwezigheid van kennisinfrastructuur
speelt mee. De kennisinfrastructuur in Noord-Nederland
is vooral geconcentreerd binnen de grote vier steden.
Groningen is de vierde studentenstad van Nederland.
De Rijksuniversiteit Groningen heeft met 20.930 studenten
een belangrijke rol in de kennisinfrastructuur. Daarnaast
zijn er in de Noord-Nederlandse steden diverse HBOinstellingen
gevestigd.
Deze kennisinfrastructuur – inclusief de kennisinstellingen
die in de nabijheid van de onderwijsinstellingen tot ontwikkeling
zijn gekomen – zorgt niet alleen voor een groot
aandeel hoger opgeleiden in de steden, tevens spelen de
kennisinstellingen een belangrijke rol bij de kennistransfer
richting de bedrijven, in het bijzonder het MKB. Daarnaast
gaat van de aanwezigheid van de kennisinstellingen een
grote aantrekkingskracht uit op kennisgeoriënteerde
bedrijven, die in de buurt van de kennisinstellingen gevestigd
willen zijn. Binnen de verschillende steden bestaan
diverse plannen om hier op in te spelen. Zo bestaan in
Groningen en Leeuwarden bijvoorbeeld plannen voor
verdere clustering van bedrijvigheid op het gebied van
life sciences rond het Universitair Medisch Centrum
Groningen en het Van Hall Instituut, terwijl Emmen
zich bijvoorbeeld richt op een kenniscampus rond de
Hogeschool Drenthe.
Overigens bestaan gelet op de sectorstructuur ook
verschillen tussen de vier steden. Van de grote steden in
het Noorden heeft de stad Groningen zich in de afgelopen
jaren sterk ontwikkeld als het regionale centrum voor
zakelijke diensten. Leeuwarden wordt gekenmerkt door
onder meer een sterke financiële sector, maar ook het
aandeel van het openbaar bestuur neemt toe. Assen
kenmerkt zich door een sterke oververtegenwoordiging van
werkgelegenheid in de gezondheidszorg, terwijl bij Emmen
met name het grote aandeel van de industrie opvalt
alsmede het relatief grote aandeel van de (glas)tuinbouw.
Het bovenstaande vertaalt zich ook in de bedrijvendynamiek.
De ontwikkeling van het aantal bedrijfsvestigingen
is in de steden bovengemiddeld, zoals
zichtbaar is in figuur 1.15.
Figuur 1.15 Ontwikkeling bedrijfsvestigingen 2000-2004
Bron: LISA
Voorts zijn de steden de plaatsen waar de belangrijkste
voorzieningen aanwezig zijn, bijvoorbeeld op het gebied
van cultuur, zorg en winkelfuncties. Logischerwijs hebben
de steden dan ook een belangrijke verzorgingsrol voor de
regio. Ook toeristische en recreatieve voorzieningen zijn
ruimschoots aanwezig. Voorbeelden zijn grote publiekstrekkers
als de monumentale binnensteden van Groningen
en Leeuwarden, het Dierenpark Emmen, het Groninger
Museum en het TT-circuit van Assen. Er zijn voldoende
voorwaarden aanwezig om in de toekomst deze functies
uit te breiden. Verder beschikken de steden over enkele
22 Operationeel Programma Noord-Nederland 2007-2013