Operationeel Programma Noord-Nederland 2007-2013 - SNN

moderne evenementencomplexen, in het bijzonder het
Expo Centrum FEC in Leeuwarden en het Martiniplaza
in Groningen. Groningen staat landelijk gezien op de
vijfde plaats wat betreft het aantal landelijke bezoekers.
Begin 2007 zal bij het TT-circuit in Assen een nieuwe
evenementenhal worden opgeleverd.
De typisch grootstedelijke problematiek (Emmen,
Groningen en Leeuwarden zijn aangewezen binnen het
nationale Grotestedenbeleid) is in de noordelijke steden
relatief beperkt. Alleen Groningen heeft meer te maken
met de meer typische stadsproblematiek, zoals meer
geweldsdelicten en vernielingen, sociale uitsluiting en
armoede. Deze problematiek treedt veel minder op in de
overige NG4-steden.
1.5 Vitaal platteland
Noord-Nederland wordt gekenmerkt door een relatief
groot aandeel landelijk gebied. Deze ‘Noorderruimte’ is
een economische factor die steeds belangrijker wordt.
Het landschap in Noord Nederland – naast Zeeland het
laatste echte platteland dat Nederland rijk is – is nog gaaf,
schoon, rustig en donker.
Noord-Nederland kenmerkt zich als een regio met veel
ruimte, een uniek landschap, een sterke sociaal-culturele
identiteit en een specifieke economie. De regio is rijk
aan landschapselementen, die vaak een grote cultuurhistorische
waarde vertegenwoordigen en die bovendien
nog grotendeels in hun oorspronkelijke context aanwezig
zijn. Noord-Nederland bezit natuur- en landschapswaarden
van nationale en internationale betekenis.
Voorbeelden zijn de wetlands, de Friese meren en – met
een internationaal erkende status – de Waddenzee.
De aanwezigheid in Noord-Nederland van relatief veel
landschappen en nationale parken als Dwingelderveld, het
Lauwersmeergebied en Drents Friese Wold onderstrepen
eveneens de nationale betekenis van de Noorderruimte.
Naast deze natuurgebieden bevindt zich in het Noorden
ook een grote oppervlakte cultuurlandschappen.
Wat betreft de economische positie van het landelijk
gebied geldt dat door (onder meer) automatisering,
een efficiëntere werkorganisatie en schaalvergroting
arbeidsplaatsen verdwijnen en vaak opschuiven naar de
economische kernzones. Het verlies aan arbeidsplaatsen
geldt voor een sector als de landbouw, maar ook voor
dienstverlenende organisaties zoals banken, postkantoren,
scholen en artsen. Op het platteland zijn de effecten
daarvan duidelijk merkbaar: zowel de werkgelegenheid als
het voorzieningenniveau staan onder druk. Om het platteland
vitaal en leefbaar te houden is goede werkgelegenheid
nodig. In vergelijking met de steden in het Noorden
is de modernisering van sectoren hier echter veel minder
doorgevoerd.
Maar het omgekeerde geldt evenzeer: werkgelegenheid
vraagt om een vitale en leefbare omgeving. Anno 2000
beschikte 15 procent van de kernen kleiner dan 3.000
inwoners in het Noorden over ‘basisvoorzieningen’
(huisarts, basisschool, buurtwinkel), landelijk is dat 30%.
Dat wijst op een ongunstige positie van het Noorden.
Als gevolg van het relatief lage voorzieningenniveau
trekken jongeren weg uit het landelijk gebied naar de
centrale steden. Deze uitholling van de samenleving leidt
tot een versnelde vergrijzing van het landelijke gebied.
Noord-Nederland beschikt over een relatief moderne
landbouwsector met een goede relatie met de
agribusiness. De sector landbouw is logischerwijs sterk
vertegenwoordigd op het platteland in Noord-Nederland.
De (grondgebonden) landbouw heeft in het landelijk
gebied met de bijbehorende agro-industrie relatief een
groot aandeel, zowel in ruimtelijk opzicht als uit het
oogpunt van werkgelegenheid. Zo’n 80% van de grond
wordt agrarisch gebruikt. Waar in Nederland steeds meer
landbouwgrond een andere bestemming krijgt, is het
percentage in Noord-Nederland redelijk gelijk. Wel is een
verschuiving waar te nemen: het ruimtegebruik van de
tuinbouw en veehouderij groeit sterk, dat van de akkerbouwbedrijven
neemt af.
Zoals figuur 1.8 eerder al aangaf is de werkgelegenheid in
de landbouwsector in Noord-Nederland ten opzichte van
het landelijk gemiddelde relatief hoog. De werkgelegenheid
in de landbouw laat echter sinds het jaar 2000 een
neergaande lijn zien. Deze afname van de werkgelegenheid
is in Noord-Nederland met 11% overigens geringer
Operationeel Programma Noord-Nederland 2007-2013
23