Beleid en planning in de wegenbouw

More documents

Recommendations

Info

5.6 Gevolgen voor een nieuw rijkswegenplan Terwijl de discussies over de financiering van de verkeersin, frastructuur voortduurden, was een nieuw rijkswegenplan samengesteld. Dat had eigenliik al in 1978, tien jaar na het rijkswegenplan 1968, gereed moeten zijn. Daar werd echter al snel van afgezien, omdat men het rijkswegenplan, als middellange termijnplanning, wilde laten aansluiien op de lange termijn planning van het structuurschema verkeer en vervoer.67 De beoogde tijdshorizon van het rijkswegenplan (in uitvoering in 10 tot 15 jaar) kwam dan ook grotendeels overeen met de termijn van de eerste fase van het structuurschema (gereed in 15 tot 20 jaar). Duidelijk was dus ook dat het rijkswegenplan vooral de tunctie zou krijgen van een 'taakstellende' invulling van die eerste fase van het structuurschema.68 Directeur-generaal Tops in 1980: "Ten opzichte van het SW geeft het plan meer inzicht in de werken die in uitvoering zullen komen, alsmede in welke periode die wer, ken zullen worden uitgevoerd."69 l\y'inister van Financion Andriessen probeerde de koppeling van het rijkswegenplan aan de eerste fase van het structuurschema nog tegen te houden. Het zou immers neer komen op een gegarandeerd (hoog) budget voor de wegenbouw voor een groot aantaljaren. Andriessen vond daarom dat uitgangspunt "niet in overeenstemming met de noodzaak m.b.t. de wegenbouw terughoudendheid betrachten." Hii wilde bii de samenstelling betrokken worden om te waken voor een "realistisch Rijkswegenplan 1978".70 Doordat de koppeling in principe werd vastgehouden, kwam er in 1978 zelfs niet een aanzet tot een rijkswegenplan. Vervolgens werd gedacht in 1980 met een rijkswegenplan te komen, maar toen duidelijk werd dat de vaststelling van het structuurschema belangrijk vertraagd was, werd ook de publicatie van het rijkswegenplan naar achteren geschoven.Tl Na de vaststelling van het structuurschema en van het meerjarenplan personenvervoer 1980-1984, werd (eindelijk) een ontwerp-rijkswegenplan 1982 naar buiten gebracht.T2 In het ontwerp-rijkswegenplan 1982 was de nieuwe beleidslijn concreet vooral zichtbaar in de totale lengte van de plan-wegen. Terwijl op het rijkswegenplan 1968 nog 3700 km weg was vermeld, was dit nu teruggebracht tot 3200 km (waarvan 2700 bestaand of in aanleg).73 Het ontwerp-rijkswegenplan bevatte een uitgebreide toelichting. Daarin werd o.a. ingegaan op de wijze waarop de eerste fase van het structuurschema was omgezet in een taakstellende planning. "Ervan uitgaande dat een volgend Meerjaren- Dlan .Personenvervoer de Deriode 1984-1988 zal omvatten en in aanmerking nemend dat de eindafweging van daarin op te nemen projecten uit een wat ruimere groep moet kunnen plaatsvinden, lijkt het wenselijk (..)te onderscheiden welke projecten naar de huidige inzichten in aanmerking komen om voor 1990 en welke om na 1990 in uitvoering te worden genomen."74 Dat werden de prioriteitengroepen I en ll genoemd. "Het in de eerste groep opnemen van een project i33iff::"'::,;.$lT'fJffi :;:,fl"'1X.J:H:1 J::: o kerheid hierover zal ontstaan na afweging in het Meerjarenplan Personenvervoer en tenslotte bij het opnemen en goedkeuren van een eerste bedrag in een begroting. '7s Hel ontwerp bevatte een wegenlijst waarin per project de toegekende prioriteit werd aangegeven. Heinenootdtunnel,
De reacties van gedeputeerde Staten waren eensluidend. L4en vond het, gezien de ondujdeli de beschikbare middelen, niet verstandi om een leerde planning te presenteren in een planvorm, diC slechts eenmaal in de 10 jaar wordt herzien.z6 N,4inister mr,f{.J. Zeevalking moest in juli 1982 erkennen dat het dubreus was of er in de komende jaren gero beschikbaar zou komen voor realiserino van het "Ge, zren deze onzekerheid overweeg ik het RWP met betrekking tot de nieuwe projecten enerzijds te beperken en anderzijds ilexibeler te maken. MiJn voornemen is de nieuwe Oroiecten te beperken tot de eerste prioriteitengroep uit het ontwerp- RWP 1982. (..) De grotere flexibiliteit neem ik mij voor te bereiken door binnen het vast te stellen RWP 1982 af te zien van een indeling in prioriteitengroepen. "77 Het ontwerp-rijkswegenplan 1983 kreeg inderdaad die belangrijk gewljzigde vorm. De Raad van de Walerstaat en de Rijksplanologische Commissie waren tevreden over het schrappen van het planningselement uit het rijkswegenplan. Dal het plan nu nog slechts een'beheersplan' was, aansluitend bijwat de Wet Uitkeringen Wegen vereiste van een liks wegenplan, konden ze niet betreuren - Verkeer en Waterstaat had nu toch immers in het structuurschema verkeer en vervoer en hel meerjarenplan personenvervoer betere plan, ningsinstrumenlen 78 In oktober 1983 werd het rijkswegenp'an, waaruit het gedeelte over de prioriteitengroepen geheel geschrapt was, aan de koningin verzonden.T9 Het rijkswegenplan 1984 zou per 1 juli 1984 in werking treden.8o In de nota van loelichting werd aangegeven dat Verkeer en Waterstaat had gekozen voor "een Rijkswegenplan 1984 overeenkomstrg het net van hoofdverbindingen volgens de eerste fase van het Structuurschema Verkeer en Vervoer 1981 met achterwege laien van het programmatisch karakter. Dil betekent dat het Rijkswegenpian 1984 een functie als beheersplan heeh gekregen (..) en ten aanz,en van vorot e4 rnhoud coniorm is aan het gestelde in de Wet Uitkeringen Wegen. Het be ang van de lagere overheden vraagt echter ook voor de nieuwbouw om duidelijkheid op middellange lermijn in verband met de ruimtelijke planning. Deze duidelijkheid zal doof het wegvallen van deze planningsfunctie het Rijkswegenplan 1984 worden vervuld door het voortschrild-eno laar|1ks Meerlarerprogramma personenver voet "dl 5.7 Geen nieuwe planstructuur De veranderde status van het rijkswegenplan had direct gevolgen voor de rol van het meerjarenplan personenvervoer en zou ook gevolgen kunnen hebben voor de gehele planstructuur. Het tot meerjarenprogramrna omgedoopte meerjarenpran kreeg ats een voortschrijdende plannings vorm een plaats in de memorie van toelchting van de begro, iing van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. He1 meerlarenprogramma was vanaf 1984 een jaarlijks tefugke_ rend stuk, dat voor het eersle jaar het meest concreet was en zo lungeerde als toelichting op de begfol ng. Voor daarop volgende jaren werd de planning steed meer 'indicatief'. 'Het N/PP biedt naast een vooruitblik op de uitvoeringsplann ng voor een planperiode van 5 jaar ook een doorktik op de voorbereiding van het beleid voor de jaren erna, waarbij zoveel rnogelilk voor alle proiecten uit de eefste lase van het SVV een urgenlievolgorde wordt bepaald s2 De wiiziging van de rol van het rijkswegenplan en het meerta renp an/programma paste n een bredere d scussie over de pJanstructuur in de belerdsseclor. A1 in hel structuurschema verkeer en vervoer had de regerng aangekondigd "de totsiandkoming te bevorderen van een planstructuur op het gebied van hel verkeer en vervoer met als kenmerken: oeintegreeroe planvorming en besluiivormtng op elk overherdsnr. veau; beleidsafstemming tussen de overheden; voldoende beleidsruimte op provinciaal en gemeenleliik niveau binnen een door de centrale overheid gegeven beleidskader. "s3 De discussies hierover binnen Verkeer en Waterslaat gingen dan wel primair over de relatie met lagere overheden, maar deden daarmee tegelijk de vraag rijzen wat nu precies de taak van de rijksoverheid was in deze beleidssector en welke planningsvormCen) daarvoor dan hel meest geschikt waren. De stuurgroep verkeer en vervoer stelde een werkgroep tn voor de bestudering van een nieuwe planningstructuur. Eind 1980 had deze werkgroep een notitie gereed. Drie centrale problemen in de bestaande constellatie werden onderschelden: - niet alle terreinen van verkeer en vervoer werden n de bestaande planningsinstrumenten bestreken; de rechtskracht van de plannen was onzeker en ongelijk en - de rol van de plannen in de afstemming van hel beleid tus sen de besiuursniveaus en tussen de verschillende depar tementen was onduidelijk (bijvoorbeeld probtemen in afsternming van beleid voor particulier ten opzichte van openbaar vervoer en voor het sectorbeleid ten oDzichte van de ruimtelijke ordening). Een van de oorzaken van de besiaande problemen kon na tuuriijk gezocht worden in de wijze waarop het bestaande plansysteem in de loop van de tiid was ontstaan. "De verschillende onderdelen hebben elk hun eigen historische ach tergrond, en hebben - soms lange tijd - een duidelijke iunctie vervuld. (..) Het inmiddels ontstane geheel is echter geen logisch en consistent systeem." In navolging van de Rijksplanotogische Commissre stelde de werkgroep twee alternatieven voor. De werkgroep voelde er het meest voor om de bestaande planvormen van structuurschema verkeer en vervoer, rijkswegenplan en rneeriarenplan personenvervoer volledig opzij te schuiven. In een nieuwe structuur zou dan een middellange termijn planning in een 'rijks verkeers en vervoerplan' (RVVp) centraal staan. Lange termrjnaspecten van de planning zouden daar als een aanvullende'doorkijk' in ondergebracht kunnen worden, ter wijl uit het vervoersplan een meerjaren uitvoeringsprogramma aigeleid zou kunnen worden.84 Het tweede alternatief kende evenzeer een strakke. onveranderiijke structuur. Wellicht was dat ook een reden voor het feit dat er geen beslisstng werd genomen. Een jaar later was men eigenlijk nog geheel niet gevorderd.ss In april j9B2 werd bij Verkeer en Waterstaat een projectgroep ingesteld om uit de impasse te komen. De projectgroep kreeg de taak een wettelijke regeling voor de planningsstructuur voor te be. reiden. "Het uitgangspunt daarbii is de keuze voor aparte sectorale planning, die zo decentraal mogelijk en zo open mo$elijk 3 "86 De eindnota van deze projectgroep was in maart l9B3 gereed. Toen was de politieke rutrnte voor een veelomvattende planningswel inmiddelsterk geslonken. Het eersle kabinet- Lubbers legde veel nadruk op deregulering. Dat leek op het eerste gez cht moeilijk te verenigen met het lanceren van een nreuwe plannrngswet. De projectgroep zag dat echter anders. Deregulering betekende nret dat een onbevredigende structuur gehandhaald zou moeten blijven; het streven naar een heldere planningsstructuur paste dus vo edig ln de de regu eflngsoperatie Een andere m nder voordelige ontwik ke ing was het voornemen van minister Srn t-Kroes orn de uitkerngen vla de Wet uitkeringen wegen over le heve en 66
Page 1 and 2:
L trrl ,
Page 3 and 4:
INHOUDSOPGAVE Tengeleide........ vo
Page 5 and 6:
VOORWOORD Deze studie is verricht i
Page 7 and 8:
Planning is, in onze definitie, een
Page 9 and 10:
- de aard van het beleidsprobleem;
Page 11 and 12: HOOFDSTUK 2 De noodzaak van een pla
Page 13 and 14: ,/': Haagsche Schouw bij Leiden Iil
Page 15 and 16: de plaats komen van de recent (17 j
Page 17 and 18: ceerd had - en was er nog niets bes
Page 19: - De omvang van het 'doorgaand verk
Page 23 and 24: HOOFDSTUK 3 Werken aan een toereike
Page 25 and 26: Dat kwam in februari 1930 tot een u
Page 27 and 28: gen zeer welkom zijn, maar de schat
Page 29 and 30: De leiding van de Centrale Dienst k
Page 31 and 32: de voorzleningen ten behoeve van he
Page 33 and 34: Voor het nalionaal wegenplan werd i
Page 35 and 36: Tabel 3.3: indexcijlerc van de verk
Page 37 and 38: o de Rijkswegen vormt het Rijkswege
Page 39: teren door sterke coordinatie van h
Page 42 and 43: eikt. De Wet Uitkeringen Wegen (WUW
Page 44 and 45: Het had etfect. Directeur'generaal
Page 46 and 47: lj : : i I ij I geen inzicht wordt
Page 48 and 49: Naast het structuurschema dat voora
Page 50 and 51: I : TP 2000 gaf een heldere toekoms
Page 52 and 53: '4b Kleinpolderplein, 1968. zou gaa
Page 54 and 55: HOOFDSTUK 5 Schone beleidsdoelen en
Page 56 and 57: past." Daarmee was men bii het stru
Page 58 and 59: ingsplanning. Bil de samenstelling
Page 60 and 61: Tabel 5.3: lengte van het autosnelw
Page 64 and 65: Tebregseplein, 1980. naar het Provi
Page 66 and 67: a O
Page 68 and 69: Het Rijkswegenfonds kon, na de wets
Page 70 and 71: Prins Clausplein, 1 983. heiJdeeom-
Page 72 and 73: In de notitie werd zowel het aansch
Page 74 and 75: In het milieubeleidsplan worden de
Page 77 and 78: HOOFDSTUK 7 Conclusies o ln dit afs
Page 79 and 80: ai 1968 een bepaalde positie in het
Page 81 and 82: Vanaf 1961 erkende Verkeer en Water
Page 83 and 84: iE iE i 6 b* HE b:_;99 .:_iE9 &*ii4
Page 85 and 86: a:i nai hHe'e;! t; B nfr: P n$548 a
Page 87 and 88: E; E;: S;:; =8.; Eg: ;#ra#i.rtsfi E
Page 89 and 90: G :) = F E IJJ F J z IJJ z UJ z o E
Page 91 and 92: E Ei E Ei ig * Es ii* il* Eg i gE g
Page 93 and 94: E$ =; q$ EEtr >E EE 6- i 33S33533 o
Page 95 and 96: a;t- RIJKSWEGENFLAN -1332- TOELICiI
Page 97 and 98: RUKsWEGENPLAN 111
Page 99 and 100: 114
Page 101 and 102: HOOFDWEGEN VAN HET STRUCTUURSCHEMA
Page 103: t1 RUKSWEGENPLAN 1984 {.- ./ ,/'",
show all

Beleid en planning in de wegenbouw

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?