Dilemma's rond langer doorwerken; Europese werkgevers ... - NIDI

Europa en de vergrijzende arbeidsmarkt15de Europese regeringsleiders aan het begin van deze eeuw geconcludeerddat – wil Europa zijn vooraanstaande economische en sociale positie in dewereld behouden – er in Europa meer mensen aan het werk moeten en datde productiviteit van die werkende Europeanen omhoog moet. In het kadervan deze zogeheten Lissabon-doelstellingen (naar de plaats waar in 2000 deEuropese top werd gehouden waar deze afspraken werden gemaakt) werdhet vizier vooral gericht op vrouwen en ouderen. Bij deze groepen viel,volgens de regeringsleiders, nog de nodige participatiewinst te boeken. InNederland heeft dat onder andere geleid tot beleid gericht op het verbeterenvan de mogelijkheden om arbeid en zorg te combineren. Ook heeft deTaskforce DeeltijdPlus in 2010 onderzocht en aanbevelingen gedaan hoe hetaantal arbeidsuren van vrouwen zou kunnen worden vergroot (zie TaskforceDeeltijdPlus, 2010). Bevordering van de arbeidsparticipatie van vrouwenvalt echter buiten het bestek van deze rapportage.Alvorens in te zoomen op de arbeidsmarktpositie van ouderen is hetvan belang hier stil te staan bij een opmerkelijke uitkomst van anderEuropees vergelijkend onderzoek (van Beek et al., 2010). Onderzoeknaar de arbeidsmarktparticipatie van mannen en vrouwen laat – los van deniveauverschillen in participatie tussen verschillende Europese landen –zien dat overal in Europa er een (sterke) positieve relatie bestaat tussen hetopleidingsniveau van mannen en vrouwen en de mate waarin zij actief zijnop de arbeidsmarkt (zie figuur 2.2). Dit geldt ook voor oudere mannen envrouwen.2.4. Ouderen op de arbeidsmarktMet het klimmen der jaren neemt het aandeel mannen en vrouwen datdeelneemt aan het arbeidsproces geleidelijk aan af. Ook het tempo waarin departicipatie van 50-plussers afneemt, verschilt tussen landen (zie figuur 2.3).Wanneer we ons opnieuw beperken tot de landen die in dit onderzoekcentraal staan, zien we bij mannen dat voor de leeftijdsgroep van 50-54 jaarde participatie in alle landen, met uitzondering van Polen, nog tussen de80 en 90 procent ligt. Voor 60-64 jarigen is de variatie veel groter: van 19procent voor Franse mannen tot 66 procent voor Zweedse mannen. Voorvrouwen illustreert figuur 2.3 niet alleen dat de participatie gemiddeld lagerligt dan die van mannen. Ook de verschillen tussen landen vertonen veelmeer variatie. Zowel voor mannen als vrouwen is Zweden het land waar de