Download UVV-info "Darwin" - deMens.nu

onderzoek naar de geschiedenis van deevolutietheorie en haar maatschappelijkeimpact nodig. Maar wat zekermeespeelt, is het feit dat evolutietheorieeen wetenschappelijke theorie isdie over ons gaat: wie zijn we, waarkomen we vandaan, waar gaan wenaar toe, hoe maakbaar zijn we, deverhouding tussen nature en nurtureenz. Of om het met een boutade tezeggen: mensen liggen niet wakkervan het feit dat tijd en ruimte relatiefzijn of dat E= mc², maar wel van deidee dat ze zijn geëvolueerd uit eenaapachtige voorouder.Het doet iets met ons mensbeeld.Inderdaad. Het biedt een ander mensbeelddan dat wat je in andere traditiesvindt, religieuze maar ook wetenschappelijke.Zo bestaat er vandaag binnende wetenschap en filosofie veel discussieover evolutiepsychologie. Voor mijis het evident dat je over de menselijkepsychologie nadenkt vanuit devraag: hoe ontwikkelde onze psychologiezich. Maar dit blijkt niet voor iedereeneven vanzelfsprekend te zijn. Nietalleen onder creationisten, maar ook inacademische kringen leeft de idee dateen evolutionair mensbeeld aanleidinggeeft tot pessimisme. De mens zou danniets anders zijn dan een laagje vernismet daaronder agressie, bedrog enz.Alsof je een soort cynische kijk op demens ontwikkelt wanneer je een evolutionaireperspectief accepteert.Welk alternatief stellen ze dan voor?Men gaat er liever vanuit dat de menseen stuk boetseerklei is, dat je kankneden tot alles wat maar wenselijk is.Dergelijke visie ligt in de lijn van hetBritse empirisme met filosofen zoalsJohn Locke en David Hume, en hettwintigste-eeuwse behaviorisme. Endeze visie heeft aanhangers zowel inreligieuze middens als in links-progressieveacademische hoek. Men vindtelkaar daar door de gezamenlijke verwerpingvan het mensbeeld achter deevolutietheorie. De vraag die voor mijdan fundamenteel is, luidt: heeft mendat mensbeeld wel goed begrepen?En?Ik denk het niet. Bovendien kan menmoeilijk ontkennen dat het kneedbaarheidsmodelook excessen heeft gekend.Mao, Stalin, Lenin en Hitler vertrokkenallemaal van zo’n model. Zo beweerdeLenin dat mensen als ijzererts zijn. Jegooit ze in de oven en je bakt ervan watje wil. We kennen allemaal de gevolgenvan zijn visie. Natuurlijk moet je hetkneedbaarheidsmodel in zijn historischecontext plaatsen.Hoe bedoelt u?© PETER JONCKHEERE - WWW.GRAFIEKGROEP.BEIn de zeventiende eeuw sprak JohnLocke over de mens als a white paper,een blank slate; de mens die wordtgeboren als een onbeschreven blad.Wat betekende dat de slaaf, prins enkoning als baby fundamenteel gelijkwaren. Het was de maatschappij en dehistorische context die hen zo verschillendmaakte. Toen ging van die visieeen sterke emancipatorische kracht uit,iets waarvan we nog steeds de vruchtenplukken.In 2001 publiceerde u een boek met detitel Darwins moordbekentenis. Wie of watheeft Darwin vermoord?Toch wel een aantal zaken, denk ik. Teneerste maakte hij komaf met eenmensbeeld dat wij nu predarwinistischMAART-APRIL 2009 21