Download UVV-info "Darwin" - deMens.nu

zijn werkkamer. Emma vond troost inhaar christelijke geloof, zoniet Darwin.De Darwins bleven de plaatselijkeparochie steunen, maar Charles namniet langer deel aan zondagse kerkbezoeken.Hij maakte liever een wandeling.De dood van zijn dochter sloegeen definitieve wig tussen hem eneen christelijke God.Ook het lijden (van mensen, maar evengoedvan andere levende wezens) en dedood waar hij als natuuronderzoeker zovaak getuige van was, kan Darwin, halfzachtei, moeilijk verzoenen met deBijbel. Hij geeft in een brief (22 mei 1860)aan zijn gelovige vriend en Amerikaansbotanist Asa Gray zelf het voorbeeld vande sluipwesp (Ichneumonidae) die zijncalled a theist depends on the definitionof the term: which is much too large asubject for a note. In my most extremefluctuations I have never been anatheist in the sense of denying theexistence of a God. - I think that generally(& more and more so as I grow older)but not always, that an agnostic wouldbe the most correct description of mystate of mind” (7 mei 1879).Darwin was een beeldenstormer opkousenvoeten: hij heeft zich nooit antikerkelijkopgesteld, noch gebondenaan een bepaalde ideologische strekking.Controverse schuwde hij, omdathij geloofde dat dit zelden iets oplevert,maar integendeel een afschuwelijktijdverlies en veel irritatie veroorzaakt.Bovendien beet hij liever zijntong af dan anderen (en vooral zijnechtgenote Emma) te kwetsen metgratuite sceptische uitspraken overgeloof en godsdienst.L’Atelier de l'artiste, een daguerreotype uit 1837 door Louis Daguerre.Darwin heeft het geloof van Emmaaltijd gerespecteerd, al zocht hij naareen wankel evenwicht tussen eerlijkheiden respect. Emma vreesde datDarwins opvattingen hen in het hiernamaalszouden scheiden. Ze deelden liefdeen leven, maar waren op levensbeschouwelijkvlak mijlenver van elkaarverwijderd. Toewijding en zorg wistendeze kloof evenwel te overbruggen.Niet alleen om Darwins wetenschappelijkecapaciteiten te prijzen, vervallenwe in idolate superlatieven. Ook dezachtheid van zijn karakter, zijn mededogen,eenvoud en vriendelijkheidwerden alom geprezen.Weerzinwekkende doctrineDarwins grootvader, vader en broerwaren bovendien liberale vrijdenkers. Inzijn autobiografie schrijft hij nauwelijkste kunnen begrijpen waarom mensenwillen dat het christendom de waarheidvertelt. Want dat impliceert dat mensendie niet geloven, waaronder bijna al zijnvrienden, eeuwigdurend gestraft worden.En dat is volgens Darwin een weerzinwekkendedoctrine.eitjes legt in rupsen. De parasiet, evolutionairbijzonder goed uitgerust meteen legboor, verzekert zich van versvlees: hij eet zijn verlamde gastheervan binnenuit levend op, een trage engruwelijke dood voor de rups.Valse bescheidenheidWie zich verdiept in Darwins oeuvre,zijn brieven, boeken en autobiografie,en naar een sluitend antwoord zoektwat betreft zijn (on)geloof, raakt algauw het levensbeschouwelijke noordenkwijt: hij is niet steeds consistentin zijn uitspraken en wekt de indrukzich te verbergen achter onwetendheid,noem het boudweg valsebescheidenheid.Hij vond dat hij als wetenschapperslecht geplaatst was om metafysischeuitspraken te doen.Drie jaar voor hij overlijdt, schrijft hijaan auteur Fordyce:“What my own views may be is aquestion of no consequence to any oneexcept myself. - But as you ask, I maystate that my judgment often fluctuates.Moreover whether a man deserves to beVerbonden met al wat leeftDarwin is gestorven op 19 april 1882.Zijn laatste woorden zouden zijngeweest: “I am not the least afraid todie.” Het verhaal dat hij zich op zijnsterfbed tot het christendom bekeerdzou hebben, is een hardnekkige fabel.Wars van metafysische aangelegenheden,blijkt uit zijn oeuvre dat Darwin,geniaal en genereus, zich verbondenvoelde met al wat leeft. Hij eindigt TheDescent of Man met de zin “…wij moetenerkennen dat de mens met al zijnnobele kwaliteiten… nog steeds hetonuitwisbare stempel draagt van zijneenvoudige afkomst.”Moraliteit mag dan een materialistischeoorsprong hebben, tussen levendewezens onderling bestaat een verwantschapdie soorten, ras, stand engeneraties overstijgt, en ons verbindtdoor de eeuwen, verleden en toekomstheen.Meer lezen?• Darwin Correspondence Project:www.darwinproject.ac.uk• De Laender Jan. Het verdriet van Darwin. Over de pijnen de troost van het rationalisme. 2004, acco.• Darwin, Charles. De afstamming van de mens enselectie in relatie tot sekse. 2002, uitgeverijNieuwezijds.• Darwin, Charles. The Autobiography of CharlesDarwin. 2003, Icon Books Ltd.MAART-APRIL 2009 7