Download UVV-info "Darwin" - deMens.nu

lange hals kunnen beter aan de opperstebladeren van de bomen. Zulke voordeligeeigenschappen worden adaptatiesgenoemd. Naast adaptatiesbestaan er ook heel wat lichamelijkeen gedragsmatige eigenschappen dieeen organisme eerder hinderen en deoverlevingskansen eerder belemmeren.Een olifant kan haar kalf verstotenomdat ze de geur van haar kalf nietherkent. Een appendix bijvoorbeeldkan ontsteken en zonder medischeingreep kan dit dodelijk zijn.Bovendien is deze variatie in eigenschappenvaak erfelijk, kinderen lijkensterk op hun ouders. Eigenschappenkunnen dus doorgegeven worden vande ene generatie op de andere.Organismen die eigenschappen bezittendie hun overlevingskansen vergroten,met andere woorden organismendie aangepast zijn of adaptief zijn aandie omgeving, zullen vaak ook meerkinderen hebben dan organismen metmaladaptieve eigenschappen. Dezelaatsten zijn soms niet in staat om teoverleven in de omgeving waaraan zijniet goed aangepast zijn; of overlevensoms niet lang genoeg om een vruchtbareleeftijd te bereiken; of zijn doorhun maladaptieve eigenschappen mindergoed in staat om bij te dragen aande overlevingkansen van hun kinderen.Daarom zal er op lange termijn eennatuurlijke selectie plaatsvinden.Organismen met nadelige eigenschappenzullen langzaam verdwijnen, terwijlorganismen met voordelige eigenschappennatuurlijk geselecteerd worden.Dit wil zeggen, ze zullen omwillevan hun betere overlevingskansen huneigenschappen makkelijker doorgevenaan de volgende generatie en zo zullenop lange termijn voordelige eigenschappenzich verspreiden over depopulatie. Natuurlijke selectie kan erop deze manier uiteindelijk zelfs voorzorgen dat het spectrum van eigenschappendie alle organismen binneneen bepaalde soort vertonen, verschuift.Bepaalde eigenschappen, kunnenverdwijnen omdat de organismenniet meer in staat zijn ze door te gevenaan een volgende generatie. En somskunnen ook nieuwe eigenschappenontstaan, die, indien voordelig ooknatuurlijk geselecteerd, natuurlijk verspreidzullen worden over de volgendegeneraties.Dergelijke verschuivingen kunnen overeen lange tijdsspanne uiteindelijk leidentot het ontstaan van nieuwe soortenuit oude soorten. Op lange termijnkunnen individuen van een bepaaldesoort zo sterk gaan verschillen van deoorspronkelijke leden van die soort datze niet langer seksueel compatibel zijn.Meer bepaald, de voorouders van eensoort zouden, indien terug tot levengebracht, niet langer in staat zijn omvruchtbare nakomelingen te producerenmet hedendaagse leden van diezelfdesoort. Maar toch kunnen de jongeregeneraties onderling, en de vooroudersonderling, wel vruchtbare nakomelingenproduceren. In zo’n gevalspreekt men van speciatie: het ontstaanvan een nieuwe soort.Speciatie kan eveneens ontstaan wanneerleden van dezelfde soort gedurendeeen groot aantal generatiesgesplitst worden van elkaar, doordat zebijvoorbeeld uitwijken uit hun oorspronkelijkeomgeving en anderegebieden gaan bewonen. Als dergelijkescheiding lang aanhoudt, dan kanhet spectrum van aanwezige eigenschappenin beide groepen dusdanigverschillen dat de twee groepen welonderling maar niet met elkaar vruchtbarenakomelingen kunnen produceren.Dit zijn, in een notendop, de kerngedachtendie aan de basis liggen vanDarwins evolutieleer.Hoe is deze theorie aangepast doorheende 150 jaar die volgden na deeerste formulering door Darwin? Hetbasisprincipe van natuurlijke selectieis nog steeds hetzelfde, maar demoderne evolutietheorie heeftDarwins ideeën wel uitgebreid en inzekere mate ook gecorrigeerd(Gontier, 2006). Darwin dacht bevoordeelddat alle lichaamscellen een rolspeelden in de doorgave van erfelijkmateriaal (door hem gemullen ge -noemd). En in navolging van Lamarckging ook Darwin ervan uit dat erfelijkmateriaal modificeerbaar was en ineen verbeterde vorm doorgegevenkon worden. Vandaag weten we datgenen de dragers zijn van erfelijkmateriaal; dat genen niet modificeerbaarzijn en dus niet in een verbeterdestaat doorgegeven kunnen worden;en dat enkel de genen aanwezig in desekscellen een rol spelen bij de erfelijkheid.Bovendien weten we dat deerfelijkheid verloopt volgens vastewetten die Gregor Mendel voor heteerst geformuleerd heeft. En, dankzijHugo de Vries weten we dat nieuweeigenschappen ontstaan ten gevolgevan genetische mutaties enerzijds, of,zo weten we dankzij Thomas HuntMorgan, ten gevolge van genetischerecombinaties. De Moderne Synthese,het standaardparadigma binnen demoderne evolutiebiologie (het neodarwinisme)wordt dan ook een synthesegenoemd precies omdat hetDarwins mechanisme van natuurlijkeselectie combineert met Mendelserfelijkheidsleer, de Vries’ mutatietheorie,en Morgans en andere populatiegeneticihun ideeën omtrent hetontstaan van variatie en speciatie.MAART-APRIL 2009 9