Jaargang 112, nummer 3 - Theosofische Vereniging in Nederland

door de natuur worden opgelegd, maarhet wonder ontgaat ons vaak, omdathet verschijnsel ons te vertrouwd is. Dekokospalm en andere bomen die heelhoog worden blijven niet dóórgaan metgroeien, maar stoppen op een bepaaldpunt, voordat zij het risico lopen hunevenwicht te verliezen en om te vallen.In feite zouden wij, telkens als wij eenkokospalm recht de lucht in zien groeientot zelfs tien meter hoog, ertoe gebrachtmoeten worden ons af te vragenhoe die er in slaagt zijn zwaartepunt tebehouden. Wanneer en hoe communiceertde natuur met de boom: ‘Numoet je ophouden met groeien’? Alleswat groeit, houdt daarmee op wanneerdit ‘het verstandigste is’, als we dezefrase mogen gebruiken.Het systeem van de natuur reguleertalle leven en onderlinge relaties opaarde. Dit brengt evenwicht teweeg,waarover natuurlijk veel gesproken is.Wanneer een soort overal voorkomt enzich te snel voortplant, komt er eennatuurlijke oplossing en begint de bevolkingvan deze soort om een of anderereden af te nemen. Als bijvoorbeeldratten, eekhoorns, slangen enandere dieren die zich in grote getalevoortplanten in toom gehouden wordendoor roofdieren, profiteren overhet algemeen zowel het roofdier als deprooi daarvan. Meestal gaat het evenwichtechter verloren wanneer mensentussenbeide komen, vol zelfvertrouwenover hun superieure kennis.Eén van de verscheidene dringendebehoeften die in het lichaam zijn ingebouwdvoor het overleven van hetindividu, en door het individu voor hetoverleven van de soort, is honger. Allewilde dieren hebben ingebouwde remmingendie deze behoefte inperken enschade aan het milieu voorkomen.Zelden eten dieren teveel; zij weteninstinctief wanneer ze moeten stoppen,zelfs als er meer dan genoeg voedselvoorhanden is. Zij lijden niet onderverleiding, zoals mensen die zichzelfvolproppen in deze tijd van uitgebreideen gevarieerde voedselproductie. Erwordt wel gezegd dat overgewicht epidemischevormen aanneemt, vanwegede ongecontroleerde eetgewoontenvan mensen. De behoefte aan geslachtsverkeeris ook een noodzakelijkdeel van het overlevingssysteem, maarin voormenselijke schepselen wordt ditbeperkt tot een bepaald seizoen. Zijzijn geen slachtoffer van de wredeproblemen die de menselijke samenlevingteisteren: onnatuurlijke seksueleomgang, mensenhandel, ziekten enzovoort.Ofschoon er veel meer te zeggen valtover de natuurlijke orde die evenwichtschept tussen groei en beperking, gaanwij nu over naar de kwestie van cultuuren beschaving die een hoog cultureelniveau laat zien. Cultuur is niet synoniemmet talent of genialiteit. Kunstenaarsen genieën op het vlak van wetenschapof literatuur kunnen lomp encultuurloos zijn. Dit komt omdat cultuurzelfbeperking impliceert. Zelfbeperkingmoet voortkomen uit zelfobservatieen bewustzijn, wat hen ontbreekt.De mens is de enige vrij handelendepersoon, verklaarde mevrouwBlavatsky. Deze vrijheid kan ongecontroleerdzijn, onwijs en destructief.Wanneer zij correct met beheersinggebruikt wordt, kan het een waardevolleeigenschap voor de ontwikkelingvan het individu en de maatschappijblijken.In de mens, die zich tijdelijk vervreemdheeft van de natuur, is er geeninstinctieve zelfbeperking. Deze moetdoor zelfbewustzijn aangekweekt worden.De culturele mens weet hoe hij92 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011