VO-magazine-5-2015-2016_LR

Viermaal verzorgde cabaretier
Hester Macrander (zelf docent
Nederlands en theaterdocent) dit jaar
de afsluiting van een bijeenkomst van
de VO2020-tour. Wat haar opviel:
“Volgens mij steekt er voorzichtig
een fris briesje op in het onderwijs.
Van mij mag het wat harder waaien…”
Tekst: Hester Macrander
van lesgeven. Doen waar je goed in bent en wat bij je
past! Sommige docenten zouden hoorcolleges voor
honderd leerlingen kunnen geven; anderen zijn beter
in activerende didactiek in kleinere groepen en weer
anderen zijn sterk in de rol van coach. Bepaalde lesstof
laat zich goed in een hoorcollege gieten, andere stof is
juist geschikt voor werkgroepjes. Geen eenheidsworst
meer! Dat vereist dus onmiddellijk een andere
organisatiestructuur.
Waarom hoor ik geen krachtig,
gebundeld protest?
De visie dat docenten meer in hun kracht zouden moeten
kunnen staan, is grotendeels aanvaard, maar scholen
hebben moeite dit te organiseren. Een (vrouwelijke)
schoolleider zuchtte onder de hoeveelheid deeltijdbaantjes
van met name haar vrouwelijke docenten.
Zij wilde meer commitment, meer beschik baarheid.
Mijn gedachte was: als schoolleider kun je dat toch
tot een voorwaarde maken?
Schoolleiders willen vaak ‘alle leraren meekrijgen’,
ook degenen die graag vasthouden aan oude gewoontes.
Daardoor gaat verandering eindeloos traag en heb je
feitelijk te maken met een categorie die moet uitsterven
voordat je werkelijk kunt gaan veranderen. Ik vertelde
in mijn afsluitingen dat er op elke school wel minstens
één leraar werkt die innerlijk al overleden is, maar nog
steeds lesgeeft. Op alle vier de bijeenkomsten hoorde ik
op deze opmerking een harde lach van herkenning door
de zaal gaan…
Een veelgehoorde klacht tijdens de bijeenkomsten
was dat de maatschappelijke trend van meer toetsen
en verantwoorden niet meewerkt. Dat creëert behoudzucht
en strakkere onderwijsvormen. Mijn gedachte:
waarom laat het voortgezet onderwijs zoveel over zich
heen komen, waarom hoor ik geen krachtig, gebundeld
protest?
Een schoolleider verzuchtte dat hij alles graag zou
terugbrengen tot de kern: dat doen waar kinderen en
jongeren gelukkig van worden. Zijn baan is alsmaar
weer dat enorme schip optuigen, maar… wat is de koers?
Mijn gedachte: de schoolleider is er toch juist om het
boegbeeld te zijn?
Loslaten
Dan die hoge werkdruk. Die kun je onder andere
voorkomen door de energie meer te richten op de doelen
en motivatie van iedere docent zelf. Maar mijn idee om
leerlingen te laten kiezen van welke docent ze les zouden
willen hebben, werd snel weggelachen als onmogelijk en
vooral ‘veel te confronterend’. Hoe verfrissend zou dat
kunnen werken! Docenten zouden gaan staan voor wie
ze zijn en zouden echt moeten bedenken: hoe sluit ik
aan op de intrinsieke motivatie van de leerlingen? Het
zou dé manier zijn om werkelijk een lerende organisatie
te worden.
Misschien moet de VO2020-tour
volgend jaar gaan over wat schoolleiders
en bestuurders nodig hebben
om los te laten
Het woord ‘loslaten’ kwam in alle bijeenkomsten
herhaaldelijk voorbij. Geef meer creatieve ruimte, zie
meer het belang van het ondersteunen van teams, laat
meer los… Maar, zoals een schoolleider verzuchtte:
‘Dat is zo moeilijk!’ Mijn voorstel: laat de VO2020-tour
volgend jaar gaan over wat schoolleiders en bestuurders
nodig hebben om los te laten. Formuleer je visie en geef
het roer aan de leraren. Ik ben voor!
VO-magazine 5 / April 2016
19