VO-magazine-5-2015-2016_LR

Jarenlange coachingservaring in het volleybal en voetbal heeft
Toon Gerbrands een heldere visie op presteren gegeven. Op het
komende VO‐congres stelt hij de vraag wanneer onderwijs succesvol
is. ”Het is een paradox dat ik succesvol ben als het team de bal
erin schiet. Succes hangt af van de doelen die je stelt.”
Tekst: Hanneke van der Linden / Fotografie: Josje Deekens
Toon Gerbrands, een van de hoofdsprekers op het
komende VO-congres, heeft als clubcoach in het
volleybal meerdere landskampioenschappen en de
Europacup gewonnen. Het thema in zijn veelzijdige
carrière is het werken met teams in een prestatiegerichte
omgeving. Toen hij in 2002 de overstap maakte van
volleybal naar voetbal (eerst bij AZ en nu bij PSV) heeft
hij niet geluisterd naar iedereen die het hem afraadde,
want om je dromen te volgen, moet je juist niet naar
anderen luisteren. Zijn ideale werkomgeving bestaat
uit een combinatie van leren, ontwikkelen en presteren.
Al brengt zijn nieuwsgierigheid hem ook in werelden
buiten de topsport, zoals kalligrafie en schapen drijven.
Achter zijn veelzijdige belangstelling zit de liefde
voor uitdagingen en persoonlijke ontwikkeling in
een competitieve omgeving waar wat van mensen
mag worden gevraagd. En dat is waar het onderwijs
volgens hem nog wel iets van kan leren.
Op het VO-congres wilt u de vraag stellen wanneer
onderwijs succesvol is. PSV doet het momenteel
goed in de nationale en internationale competitie.
Bent u een succesvolle directeur?
“Dat is een paradoxale gedachte. Je relateert succes
voor 100 procent aan de ranglijst, maar misschien heb
ik voor mijzelf als persoon geen succes. Succes hangt
af van de doelen die je stelt en de dingen die je wil
bereiken. Als dat niet duidelijk is, kun je de rest er
ook niet om heen organiseren. Dan is het niet
mogelijk regels of grenzen te stellen, laat staan hard
te organiseren.
Toen ik hier bij PSV werd aangesteld als directeur,
wilde ik van de Raad van Commissarissen weten
wanneer er sprake is van succes. PSV was zes jaar lang
geen landskampioen geweest en ik heb toen gezegd dat
we dat gingen halen. Dat is doelen stellen. Vanaf dat
moment hebben we dat uitgedragen. Spelers, coaches
en staf: iedereen zei dat PSV landskampioen werd.
Doelen stellen is gewaagd in Nederland. Stel dat ik
aan de minister van OCW vraag wanneer er sprake
is van goed onderwijs, dan krijg ik geen eenduidig
antwoord. Hoe kun je dan succes bepalen? Wat is dan
succesvol onderwijs?
Toch is het een soort bijgeloof om het huidige succes
van PSV aan mijn directeurschap te koppelen. De leider
van een voetbalclub heeft wel wat invloed, maar het
huidige succes heeft met andere zaken te maken, zoals
de groei van de spelers en de coach. Die hebben meer
ervaring opgebouwd en de concurrentie is minder sterk.
Met name vorig seizoen.
‘Goed leiderschap is andere mensen
op hun best laten functioneren’
Ben ik succesvol als mens en directeur? Ik heb voor vier
jaar getekend met als doel prijzen te winnen. Nou, dat lukt
wel, dus ben ik een succesvol directeur. Vanuit mijn eigen
kaders ervaar ik op dit moment ook persoonlijk succes,
maar dat heeft met heel andere dingen te maken. Ik heb
balans gevonden in mijn persoonlijk bestaan en ben bezig
met leuke dingen zoals het schrijven van een boek.”
Wat is goed leiderschap?
“Ik heb een simpele filosofie. Op dit moment werken er
190 mensen bij PSV: spelers, coaches, leidinggevenden,
enzovoort. Als 189 hun best doen en ik niet, vinden ze
mij een goede leider. Omgekeerd werkt dat dus niet.
Goed leiderschap is dat de ander kan functioneren.
Het bijzondere van de sportwereld is dat de jongens
op het veld iets kunnen wat wij niet kunnen. Ik geef
leiding aan mensen die dingen beter kunnen dan ik;
sommigen verdienen zelfs drie keer meer dan ik. Wij
zijn als directie al lang het punt gepasseerd dat wij
denken dingen beter te kunnen dan zij. Goed leiderschap
is andere mensen op hun best laten functioneren.
Wat wij doen is hard met een d en hart met een t. Ik
heb iets met mensen en probeer een klimaat te creëren
van veiligheid waarin spelers en coaches zich kwetsbaar
durven op te stellen en waarin alles besproken kan
worden zonder dat het naar buiten komt. Vergelijk het
met een gezin. We hebben een vertrouwensrelatie met
elkaar, waarin we gewoon met elkaar kunnen benoemen
VO-magazine 5 / April 2016
7