2010-04

De Binnenvaartkrant 31
16 februari 2010
ss Rotterdam: overal gezien, nergens overtroffen
Door Hans Heiligers
Het land zou op zijn kop staan
als we nu al wisten dat een bekend
Nederlands museum op de
planning stond om met de grond
gelijk gemaakt te worden. Inclusief
de complete collectie. En dan
ook nog zonder dat iemand iets
deed om die ramp af te wenden.
Voor velen was de aankondiging
dat het ss Rotterdam zou worden
gesloopt met die situatie vergelijkbaar.
Ook daar dreigden onvervangbare
kunst en industrieel
en cultureel erfgoed voor goed
verloren gaan.
Het ss Rotterdam was vogelvrij.
Daarom begon Klaas Krijnen in
2001 een succesvolle actie (bijna
strijd). Hij richtte een stichting op
om het historische stoomschip te
behoeden voor gulzige kunstverzamelaars
en gretige sloophamers.
Dat is Krijnen met zijn ruim 800
Vrienden van Stoomschip Rotterdam
goed gelukt.
Stralend
Het ss Rotterdam werd wereldwijd
gezien, maar is nergens overtroffen.
Uitdagend heeft het nu zijn kont
naar zee gekeerd. Verder plaatste
het schip de telegraaf tijdelijk op
stop. Eventjes wilde het bijkomen
van alle commotie die het ongewild
en onbedoeld had veroorzaakt.
Er was de laatste tijd heel wat mee
gesleept. Dat begon al in 2004 toen
het schip van de Bahama’s naar Gibraltar
werd verplaatst. Daarna
naar Cadiz in Spanje voor een grote
dokbeurt. Vandaar naar Gdansk
in Polen om via Wilhelmshaven in
augustus 2008 in Rotterdam aan te
komen.
Ook moest het even aan haar nieuwe
ligplaats wennen. Een zonnedek
onder een laag sneeuw in Katendrecht
is per saldo iets anders dan
de Rotterdam gewend was in de
Caribian.
De rust heeft het schip goed gedaan:
het is weer zo fris als een exvlaggenschip
van de Holland Amerika
Lijn. Het is en blijft een stralend
schip dat nog steeds is overgoten
met veel liefde, die het reeds tijdens
de bouw kreeg van een ieder die er
aan werkte. Van draaier tot architect
en van timmerman tot stoffeerder.
Sinds gisterochtend staat de telegraaf
van ss Rotterdam spreekwoordelijk
weer op full ahead om de
stroom toeristen gastvrij te ontvangen.
Per jaar worden ruim 600.000
bezoekers verwacht.
Gastvrij, met veel elan en vooral
geroutineerd verwelkomt het schip
zijn eerste gasten. Ze komen aan
boord via ruime en overzichtelijke
terminals die aan de eigen parking
grenzen. De vele touringcars lijken
gedecimeerd tegenover het 228 meter
lange schip dat een breedte heeft
van 28 meter en een hoogte van 41
meter boven de waterlijn. Er zijn
ook toeristen die met de Spido zijn
aankomen.
Het personeel is vriendelijk en
draagt uniformen uit de tijd van
toen. Vooral de vrouwelijke medewerkers
zien er chique uit. Meteen
bij binnenkomst word je betoverd
en teruggeplaatst in een tijd met
veel grandeur. Zonder mobieltjes,
dat wel. Je kan meteen je fantasie
de volle vrijheid geven om te mijmeren
hoe dat zo’n vijftig jaar terug
moet zijn geweest. Als het ons zelfs
nu nog zo imponeert, kun je nagaan
hoe dat in die tijd was voor de
happy few die zich zo’n reis kon
permitteren.
400 vrijwiligers
Op alle plaatsen en uithoeken van
het schip beantwoorden medewerkers
alle vragen probleemloos. Ze
weten echt alles en hebben soms
een mooi verhaal als toelichting.
Dat komt omdat de meesten zelf
op het schip hebben gevaren. Ze
beschikken over een echte lach en
zijn enthousiast. In totaal staan er
ruim vierhonderd van deze vrijwilligers
op de non-payrol.
Een van die mensen vertelt over de
achtergronden van de inrichting
van de uiterst chique Ritz Carltonzaal.
Hij zegt er meteen bij dat die
zaal niet meer zo mag worden genoemd
in verband met het merkenrecht.
Alles is handgemaakt, niet
één tafeltje met ingelegd mozaïek
is gelijk aan een ander. De fauteuils
zien er uit of enkele ogenblikken
Het schip ligt uitdagend met zijn kont naar zee. (foto’s Hans Heiligers)
daarvoor Marilyn Monroe er nog
zat.
De complete meubilering van het
schip is volledig gerestaureerd in
Italië. “We praten daarbij wel over
ruim 1400 stoelen, mijnheer”, zegt
de ship host die ‘Wil’ op zijn naamplaatje
heeft staan. Wat een kwaliteit.
“Probeer er eens eentje op te
tillen”,zegt Wil. Dat lukt nauwelijks.
Net zo degelijk als de extra
verstevigde dekken.
De indrukwekkende wandschildering
in de zaal heeft een afmeting
die de Nachtwacht terugplaatst
naast kleinduimpje in het sprookjesbos.
Over de uitnodigende, onvoorstelbaar
mooie trap gaat het naar boven,
het balkon op en weer terug.
Wat een belevenis. Wederom spitsuur
voor je fantasie.
Doorstroming
Ervaring met een eerdere ontvangst
van de gezamenlijke bewoners van
Katendrecht stond gisteren garant
voor een goede doorstroming van
de eerste ‘echte’ gasten. Verdeeld
over de dertien dekken van het
schip garandeert het iedereen alle
ruimte en voldoende tijd om ergens
bij stil te staan.
Tijdens de verbouwing van het ss
Rotterdam hebben de bewoners
van De Kaap toch zo af en toe wat
hinder ondervonden. Omdat exploitant
De Rotterdam BV graag op
goede voet leeft met zijn buren zijn
ze verdeeld over drie dagen te gast
geweest aan boord.
De stichting behoud stoomschip
Rotterdam van Klaas Krijnen hoorde
als tweede groep tot de kring der
gerechtigden die voor de opening
aan boord mocht. Een derde groep
die binnen de belofte van De Rotterdam-directeur
Willem Smit al
vóór de officiële opening van gisteren
aan boord mocht komen, waren
de leden van De Lijn. Dat is de
vereniging waarvan bijna alle oudgedienden
van de Holland Amerika
Lijn lid zijn. Het werd een schitterende
dag met meer dan 2.500 bezoekers
en even zoveel verhalen
over de tijd van toen.
Mooie verhalen
Eén van de leden is Ap van ‘t Slot.
Met zijn zeventien jaar monsterde
hij aan en werd ingedeeld bij de
ploeg in de vetput. In de machinekamer
waren vier turbines in gebruik,
een vijfde was in reserve. Ap
heeft een geweldige tijd achter de
rug, ondanks (of mede door) dat
de arbo in de vetput nog niet van
toepassing was. Hij maakte vier wereldreizen
mee. Gelet op zijn nog
steeds stralende pretoogjes en
kraaienpootjes heeft hij niet geleden
tijdens de reizen.
Hoewel aan boord het regime gold
van ‘horen, zien en zwijgen’ gaan
er veel mooie verhalen rond.
Ap van ‘t Slot maakte vier wereldreizen.
Zo veel dat je er een boek mee kunt
vullen. En dat heeft journaliste Karen
Auer dan ook gedaan. Het boek
is gevuld met dertig verhalen die
Karen optekende tijdens gesprekken
met passagiers en ex-bemanningsleden.
Het boek is in de winkels
aan boord te koop en kreeg de
titel De 300. Het verwijst naar het
nummer op de bouwtekeningen
van de RDM.
Aan de hand daarvan werd in 1956
de kiel voor Nederlands trots gelegd.
Drie jaar later verliet het schip
de werf. Met zijn ongeëvenaarde
lijnen en niet te kloppen techniek
was het zijn tijd ver vooruit. Vooral
als je bedenkt dat de eerste bouwtekeningen
dateerden van 1938.
Door de Tweede Wereldoorlog werden
de plannen uitgesteld en in
1956 weer opgepakt.
Sinds gisteren is het ss Rotterdam
onder de nieuwe naam ‘De Rotterdam’
voor iedereen weer toegankelijk.
Eten, drinken, binnen blijven,
naar buiten gaan, de promenades
op, het majestueuze trappenhuis
op en neer, naar het theater om een
film te bekijken, de verschillende
bars en de overige luxe zalen bekijken:
keuze genoeg. Overnachten
kan ook: er zijn 257 hotelkamers
in drie types (Manhattan, Original
en Bahamas). Je kan er zelfs trouwen
en je huwelijksfeest vieren. Er
zijn veertien zalen voor 35 tot 3500
personen.
Radiokamer
Binnenvaarders moeten zeker een
bezoek aan de brug brengen, inclusief
de achterliggende radiokamers.
Ook daar is veel werk verricht. Er
hangt een meterslange zwartwitfoto
van de shack (radiokamer) uit
de tijd van toen.
De stichting Historisch Materiaal
Radio-Holland heeft veel materiaal
uit die tijd permanent in bruikleen
gegeven. Sommige zijn ‘buizenbakken’,
zenders en ontvangers die met
radiobuizen waren uitgevoerd. Later
deed de vernieuwende transistor
zijn intrede op De Rotterdam.
Van beide tijdperken is een ruime
selectie opgesteld, waaronder een
speciale hoek met glimmend groene
Sailors uit 1983 die aan boord
dienst hebben gedaan.
De radiohut is bemand met leden
van nieuw opgerichte Vereniging
Radio-zendamateurs ‘Rotterdam’. Je
kunt ze daar live zien en horen
‘sleutelen’ en je morsekennis ophalen.
De Rotterdam is weer helemaal terug
‘in de vaart’. In 1959 was het
schip the talk of the town. Dat was
het gisteren opnieuw en dat zal het
voorlopig zeker blijven. Aan boord
is iedereen klaar voor de bezoekers.
Die zijn er iedere dag van de week
vanaf 09.00 uur welkom aan het 3e
Katendrechtse Hoofd.
Meer informatie:
www.opderotterdam.nl
SCHEEPSWERF
HOOGERWAARD
WAALHAVEN PIER 8 ROTTERDAM
010-4290888 Dwarshellinglengte 90 m.