– blikk på eksistensielle spørsmål - IF

KROM (Norsk foreining for kriminalreform)stod bak? Eller kva medstudie gruppa «Språk og målføre» someg også hadde i fleire år. Og foredragstimaneeg hadde for heile elevflokken?Hadde eg ikkje eit klartspråkpolitisk mål? Joda. Nemleg åovertyde austlandselevane våre om atnynorsk skriftspråk er det som liggnærast alle dialektar i landet vårt.Altså, eg strekker hendene i vêret– i mi tid som lærar i frilynt folkehøgskolehadde eg ei undervisningsom eg håpa vekte elevane til å tastandpunkt som eg meiner er rette.Var eg så ein misjonerande lærar?Hm, ja kva seier du, du lodne dompapder på bakken. Du kom aldri nårsolsikkefrøa berre var i ein matar somhang under takskjegget ved kjøkenet.Skulle du ta til deg, måtte du få detservert midt opp i nebbet, greitt oglettvint. Kanskje slik eg også servertemi pedagogiske føde?Ein misjonerande lærar ien fri ein fri og ubundenskole?Så vart fuglane borte. Slutt på frøa?Det er vel med fuglar som medmenneske. Har du ikkje noko å lokkemed, forsvinn dei fleste. Men så erdet visstnok slik at det ikkje er heiltsunt å mate fuglar med solsikke frønår insekta begynner å dukke opp.Det er visst slik at det viktig atfuglane i hekketida har god tilgangpå animalsk føde. Balansert kost ertingen.Fekk elevane våre balansert kost?Svaret er eit krystallklart tja!I frilynt folkehøgskole har detalltid vore hevda at her skal elevanemøte ulike menneske med ulikehaldningar, ikkje bare elevar imellom,men i høg grad også når detgjeld lærarar, anten dei var gjestereller faste. Og så får elevane sjølve drakonklusjonar for eigen del.Derfor var vi svært tilfreds danokon av oss heilt uoffisielt eit årsummerte opp partipolitisk affinitet ilærarkollegiet slik: Ap 1, H 1, KrF 1, Sp1, SV 2, V 3. Samtidig konkluderte vimed at noko av det viktigaste vigjorde, var å vera med på dei ulikedagsseminara vi hadde for elevane.Der deltok lærarane ofte i debatten ogviste elevane høgt og tydeleg at vi varueinige om mangt.Og på morgonsamlingane, somlærarane i dei første åra mine varaleine om, song vi både salmar ogprotestviser. Og det var lesing avbibeltekster, buddhistisk tankegods,pasifistiske tekstar, økologiskebodskap og marxistisk orienterteinnlegg. Eller innlegg blanda samantil ei suppe av alt saman.Men det er også utan vidare klart atdet var mange haldningar ogoppfatningar som aldri fekk sleppetil. Kristenpietistiske innlegg fanstikkje, høgreradikale innslag varfråverande, rasisme og maskulinkjønnsfascisme var utenkeleg.…«Det er ganskeenkelt å avvise at vidriv misjon i klassiskforstand. Ingenfrilynte folkehøgskolarhar som måleller som praksis åspreie ein religion.»Kva kokar det ned til så langt?Jo, i den monn HallingdalFolkehøgskule var/er representativ forden frilynte folkehøgskolen – og dettrur eg han var/er – dreiv/driv vi medmeiningspåverknad. I alle fall på denindividuelle planet. Men har skoleneit programmatisk mål? Kan vi teljadei elevane som nærast konverterte tildet livssynet skolen har? I følgje deiorda som gjekk skal det ha skjedd iden kristelege folkehøgskolen for eitpar generasjonar sidan at dei talde kormange frelste skolen hadde hatt detsiste året. (Om det er rett veit egikkje. Det er truleg bare eit rykte)Men den frilynte folkehøgskolenhar ikkje noko livssyn som går på detreligiøse. Derimot har vi eit syn pålivet. Dette synet har sjølvsagtutgangspunktet sitt i at vi lever i einkultursfære som stadig er sterktpåverka av kristendomen. For dengrundtvigske folkehøgskolen varkristendomen og kristentrua sjølvsagtfrå starten av og et stykke inn i sistehalvdel av førre hundreåret. Alle varjo kristne i Norge. Men kristendomenhadde ikkje noko med føremålet tilfolkehøgskolen å gjera. Føremålet varlivsopplysning.Men kva er så livsopplysning? Ogkva var det da Sagatun begynte driftasi i 1864? Kva er det i dag? Eg trurlivsopplysning alltid har handla omdet same: refleksjon omkring eigenståstad i eit samfunn der du skal verahandlande og deltakande. Men ingenrefleksjon er mogleg utan kunnskapog samhandling med andre. Folke høgskolenmå derfor vera eit møte – eitmøte med menneske med ulikehald ningar og eit møte med kunnskapsstoff.I desse møta skal vi bådetillate og mobilisere motføre stellingar.Det er eit sjansespel. Kanskje elevaneender opp med haldningar nokon avoss ikkje er særleg glade for.Nei, nå får eg forsyne småfuglanemine med meir solsikkefrø, så får egkoma attende til den eventuelledogmatiske frilynte folkehøgskolenfør eg prøver på ein konklusjon.5 0