– blikk på eksistensielle spørsmål - IF

«Men kristendomen hadde ikkje noko med føremålet tilfolkehøgskolen å gjera. Føremålet var livsopplysning.»Dogmatiske, vi..?Så vart eg avbroten i tankerekkja mi,det kom besøk, og tankane måttekvile. Og jammen fekk dei kvilelenge, for i skrivande stund har egflytta meg til fjells, til hytta vår dersjela mi kviler godt. Der eg har utsynbåde mot Torfinnstinden og Kalvåhøgdemed sine kvite brear. Så får visjå korleis det går med dogmatikken.Er vi dogmatiske når det gjeld denpensum- og karakterfrie folkehøgskolen?Dette har redaktøren spurtmeg. Han kunne sikkert ha føydd tilformalkompetanse i det heile. Bør vi idet heile tatt tillate sertifisering avnoko slag? Er vi så absolutte at vi kanbli absurde? Kva med t.d. dykkarsertifikatpå ei dykkarlinje? Ja, eghugsar eg i si tid var skeptisk til atidrettslinjene skulle gje treningsleiarbevisgjennom A-kurs.Det er grunnleggjande viktig atfolkehøgskolen held sin stigen sinrein når det gjeld såkalla «lånt»kompetanse. Det var her slaget stod ipå slutten av 80-talet og utover på90-talet. Og i dag det vel gjennomgåandesemje i heile folkehøgskolelandskapetom at det som formeltkonstituerer folkehøgskolen er denpedagogiske fridomen der skoleslagetikkje skal binde seg opp mot pensumfrå utdanningsinstitusjonar ellerdrive eksamensførebuande undervisning.Konklusjon i kveldssolSola er i ferd med å dale nord forBitihorn. Kveldstid er rett tid å prøveå konkludere i. Kanskje særleg for einpensjonist.Ja, er vi misjonerande i frilyntfolkehøgskole? Er vi dogmatiske?Ei viss motvilje mot å svare siginnover meg. Er det fordi svaret kanbli ubehagelig, eller er det fordi eg erlitt lei av problemstillinga? Kanskjelitt begge delar.Eg får gå tilbake til definisjonaneeg fann. Først misjonere, som altså erå drive misjon eller å agitere. Det erganske enkelt å avvise at vi drivmisjon i klassisk forstand. Ingenfrilynte folkehøgskolar har som måleller som praksis å spreie ein religion.At engasjerte lærarar t.d. brukerKorintarbrevet som utgangspunkt vedei morgonsamling kan ikkje falle innunder omgrepet.Men agiterer vi for eit særskilt syneller ei særskilt sak? Dette blirvanske legare. Tilbake til eksempletmed Chileaksjonen. Eg har vedgått ateg påverka elevane. Da eg i byrjingaav 60-talet var agitasjonsleiar i AUF påGrorud og Furuset visste eg at førstemål var å få potensielle medlemmertil å møte opp. Så kunne vervinga tatil.Men verken skolen eller eg haddesom mål å verve nokon. Eg var einengasjert lærar som gav uttrykk foreit syn som heile lærarkollegiet, ogdet store fleirtalet I Norge, delte.Slik kan ein finne haugetals avdøme på deltaking i meir eller mindrepolitiske aksjonar rundt om påskolane. Svært få vil t.d. kalleNamibia-engasjementet til Elverumfor misjonering. Påverknad, ja.Agitering for eit særskilt syn? Ja, i allefall for universelle menneskerettar.Ein heilt enkel konklusjon erdenne: I den frilynte folkehøgskolenrisikerer du å møte personar som erengasjerte, har meiningar og ikkjelegg skjul på dei. I botn ligg djuprespekt for menneskeverdet ogmennesket som ein eineståandeskapning.Og heilt til slutt – nokoom dogmatikkSå før den alltid like mektige solefallsscenai Jotunheimen set himmeleni kveldsbrann - eit par ord omdogme og frilynt folkehøgskole:Legg vi ordbokdefinisjonane somer sitert ovanfor til grunn, er vi ikkjedogmatiske. Vi snakkar ikkje omkyrkjelege læresetningar, heller ikkjeom ei grunnsetning som ein utanprov eller grunngjeving går ut frå somsanning.Men dersom ein vil definere eitdogme som eit absolutt, er vi dogmatiskei forhold til eksamen og til ålåne pensum frå andre for å førebu tileksamen. Eg gjentar det gjerne: Denpedagogiske fridomen til folkehøgskolenomfattar ikkje retten til ikkje ådrive folkehøgskole.Men det er ikkje å vera dogmatisk,det er å vera prinsippfast.Ja, redaktør, dette vart nok ikkjespesielt stringent, heller litt pludrande.Men eg ønskjer både denfrilynte og kristelige folkehøgskolenlykke til vidare med viktige debattarog samtalar om verdiar.Elles skulle eg unne alle å sjånord vesthimmelen frå hytta mi nå…når sola nyleg har gått ned!5 1