HANDVERKSPEDAGOGIKK - Maihaugen

fiskeutstyr, skogsreiskap og jordbruksreiskap, slakting og prekevering av kjøt(bortsett frå slaktarar og pølsemakarar i byane), prekevering av fisk, matstell ogbaking (bortsett frå bakeri i byane), spinning, veving og sauming av klede etterlokal skikk, bygging av stover og uthus (utanfor byane) og verkty til alle desseslags arbeid.Dette at vi hadde så sterke handverkstradisjonar på bygdene kan vera ein avgrunnane til at laugsvesenet stod svakt i Noreg. Dette at laugshandverkaranevar ein klikk med eigne ritual og som dertil hadde eit visst monopol på arbeid,var med på å auke skepsisen. Dei vandrande gesellane var nok heller ikkjealltid like velsett. Personleg er eg oppvaksen med at ordet gesell var synonymtil lasaron.Det var nok fleire grunnar til at laugsvesenet vart oppheva ved lov nokså snartetter at vi fekk eiga grunnlov. Vi vil ikkje går nærare inn på årsakene, men deter grunn til å ta for seg heile problemkomplekset med handverk i seg sjølv og pårelasjonen by/land i denne samanhengen ved eit seinare høve.Lov om oppløysing av lauga kom i 1839, men denne lova var ikkje fullt effektivfør etter ny lov i 1866. Frå då av kunne ein kvar utøve handverket fritt.Motstanden mot dette var frå byhandverkarane si side ganske stor og i 1881 vartdet gjeve høve til friviljuge ordningar med sveineprøve. I 1894 vart det stiltkrav om sveineprøve for utøving av visse handverk, og dette kravet vart tekeopp att i lova av 1913. Då vart ho også innført for ”ladestadene” og ho kunne,etter søknad frå heradsstyret, jamvel bli innført i landkommunar. Dette skjeddei liten grad.Ei ganske sterk perforering av eit monopolisert handverk låg også i ordningamed ”frihandverkarar”. Så lenge han ikkje hadde andre tilsette enn eignefamiliemedlemmer kunne ein kvar handverkar i heile landet, drive fritt.Mange yrke og kunnskapsområde har difor levd eit særleg fritt liv i Noreg ogutdanninga av yrkesutøvarar har i større grad lege utanfor formell opplæringenn det vi til vanleg er van med å tenkje over. Det tyder at tradisjonen, dentraderande kunnskapsoverføringa har stått sterkt. Store mengder av kunnskapog dugleik er på uformell vis overført frå generasjon til generasjon innanformiljøet av utøvarar.Den frie stillinga gjer at vi har hatt mange handverkarar og grensene mellom einnærast industriell produksjon til ein større marknad, til meir ordinærhandverksproduksjon ut frå ein verkstad, til vandrande handverkarar og12