HANDVERKSPEDAGOGIKK - Maihaugen

16kom inn under Lov om vidaregåande opplæring i 1996. Det vil kanskje syneseg om dette svekkjer eller styrkjer det faglege nivået.Vi trur det ville vera ei interessant forskingsoppgåve å sjå på kva som skjer medfag som går over frå å vera fri ytring til å bli eit fag med regulert utdanning.Om vi går attende til revideringa av den vidaregåande opplæringa i 1979 vil detvera nokså mange fag som ei forsking kunne ta for seg. Då vil det også gjeldefag som dels har stått innafor og dels har stått utanfor den regulerte opplæringa.Tømrarfaget er godt døme i så måte.Det finst oppegåande yrke med rot i bygdenæringar og som heilt saknar formellutdanning i dag. Dei er rett og slett gløymde i systemet. Vi nemner døme sommøllar og fiskevrakar. Fiskevrakaren er strategisk i den svært viktige eksportenav tørrfisk. Han treng tradisjonelt minst ti års opplæring i arbeidslivet. Det gårdårleg i hop med yrkesopplæringa av i dag. Er han halden utanfor av frykt forat ei formell opplæring kunne føre til mindre presis klassifisering av fisken?Eit spørsmål som melder seg er også kor vidt ordninga med sveinebrev fremjareller hemmar det faglege nivået. Vi kan ikkje svara eintydig på dette. På deneine sida representerer den organiserte opplæringa at yrkesutøvarane får vissminstekrav til fagleg dugleik. På den hi sida ser vi at dette definerteminstekravet kan liggje svært langt under det nivået som vi kan kalle denfaglege toppen. Det dreiar seg om ei nivellering. Både toppane og gropene ilandskapet kjem bort. At dugløysa blir redusert er alle glade for, men når prisener at også dei faglege toppane kjem bort, blir vi litt i tvil.Vi bør koma fram til ei organisering a yrke og opplæring som gjer at vi får lyftdet allmenne nivået utan at vi misser den høge kvaliteten som vi ser at sommeyrke har på dei beste av utøvarane sine.Vi er fleirkulturelle og kva så?Når vi ser etter, finn vi at det laugsbaserte og formelt lærde handverket i byaneikkje har spela ei dominerande rolle når vi ser landet i samanheng. Vi talar noallment om bygdehandverka og uavhengig av den etniske bakgrunnen. Samar,finnar, kvenar og tater så vel som norskætta har alle sine tradisjonar forhandverk. Dei er til dels særeigne og på kvar sin måte høgt utvikla. Dei har dettil felles at dei har stått utanfor det formelle opplæringssystemet.Sterkast i samanhengen står samane ved at duodji har fått status som lærefag.Likevel er det enno mange uløyste spørsmål i samanheng med vidareføringa avdet samiske handverket. Burde vi samle bygdehandverka også til dei hine