Descarga en formato PDF (4 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Evidentemente, esta situación xera o sentimento de soidade e de non
pertenza ó mundo ó que nos referimos, ó mesmo tempo que permite
unha reivindicación da esencia do propio: estar e non estar, como a
espiral que permanece xirando sobre o seu centro inmóbil pero sempre
diferente a si mesma 16 . Nalgúns casos, as expresións neste sentido
son evidentes; así ocorre co poema autorretrato do mesmo poemario:
“Para facer o autorretrato / abonda a espada núa / (...) / Que apodreza
o seu rastro / na pureza da terra montesía. // ¿Soitario Asegún.
Estou / no meu pobo ancorado” (8). É Moreiras un poeta estranxeiro
que reflexiona sobre o sentido do exilio e, sobre todo, sobre os restos,
visibles ou invisibles, das orixes que evidencian a súa condición.
Precisamente, nun dos poemas que levan o título de “Eisilio”, o poeta
expón que “o que bule é unha pinga perdida / de moi lonxe” (27) 17 ,
unha simple pinga pertencente ás orixes perdidas é a única vía de
acceso ás mesmas. Trátase dun acceso, evidentemente, indirecto, realizado
fragmentaria e parcialmente, por tento nunha escuridade total,
como o do protagonista de “O arqueiro cego” 18 : “Palpo cousas que
endexamáis verei / son cego / puxen a miña fé, / e espranza millor, /
nos ceos fuxidíos onde os deuses / deixaron feliz sombra inocente”
(14). A oblicuidade de Moreiras está, en moitas ocasións, fundamentada
na súa impredicibilidade; non é un poeta de pensamento rectilíneo,
agardable, e polo tanto non pode presentar propostas tradicionais;
porque el, como o protagonista da historia de amor de O libro dos mortos,
desafía a realidade presente, destrúea e destrúese con ela para
posuíla na súa forma máis elevada: “ninguén desafiou tanto o destino
16
Cfr. os poemas titulados “Espiral”, de O libro dos mortos.
17
O descrito respecto do amor, a natureza e o mundo galego serve, evidentemente, para a
concepción poética de Moreiras; de feito, outro dos poemas que se refire no seu título ó
exilio, de O libros dos mortos, “Eisilio, II”, fala da escritura como un exercicio de destrución
da realidade, un forzamento do sentido oculto das palabras, da súa transcendencia primixenia:
“Tal vez será preciso danar, / ferir sen temperanza / o poema, / arrincalo sen compaixón
do cerco, / trocalo en tebra” (35). Igualmente ocorre en “O poder da verba”, comparando
as palabras con instrumentos de corte ou ruptura, cos que se pode acceder ó misterio:
“con elas pódese desfacer o pó / e construír, / son a chave do enigma, / a crave do
símbolo” (37). A concepción poética de Moreiras é netamente materialista ou matérica,
nalgúns casos incluso corpórea: “a poesía xurde nos collós, aniña no bandullo, espalla a
súa luz no peito cinguido coa rede citilante (...) a poesía sempre quere materializarse, pois
a materia é a derradeira reduición a que chega a exploración do ideal” (56).
18
Como é ben sabido, a figura do arqueiro procede da simboloxía budista zen, empregado
como motivo de reflexión en torno á realidade menos visible que queda capturada no tiro.
A arquería é un dos camiños —Do— seguidos para acadar o inefable, a través da disolución
da identidade, de xeito que o arqueiro é a un tempo tirador e branco da diana, é dicir,
representa o principio e a fin: o centro.
168