MATRAKÇI NASell - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

mış olduğu matematik'e ait Cemal el—Kitab ve Kemal el—Hesab adlı eseri gö-'
rünmektedir. Bu esere ait olup bugün için tek nüsha durumunda olan İstanbul
tIniversitesi Kütüphanesi yazmas ı= iki yerini:le Nasûh, ad ını vermektedir.
Bu nüshan ın varak b'sinde bulunan kay ıt şöyledir: "... Bu dibâce—i
ferah—fezân ın muharriri ve bu risâle—i terih—zidâmn mukarriri bende—i bi—
l
destgâh Nasûh b. Abdullah ...". Ayn ı yazma m nın v varak 2a's ında ise Nasûh,
biraz farkl ı olarak kendisini "... Nasûh b. Karagöz el—B osnevi ..."
şeklinde tamtmaktad ır. Böylece Prof. Gabrierin görü şünün aksine olarak
Nasûh b. Abdullah ile Nasûh b. K aragöz'ün ay ın kişiler oldukları anlaşılmaktadır.
Na s û h'un Bosna ile ilgisine dair bu kay ıt dışında maalesef
başka herhangi bir bilgiye sahip de ğiliz. Daha sonra belirtilece ği üzere Nasûh,
940/1533 yılında bu eserini yeniden gözden geçirerek Umdet el—Hesab
ad ı ile onu yeni bir kitap haline getirmi ştir.. Ancak 940/1533 y ılında bu eseri
ele almadan Na s ûh'un daha ba şka işlerle mışgul olduğunu görüyoruz. Nasûh,
926/1520 yıhnda Mama, el—Terli:1h adı ile ünlü Taberi tarihini Arapça
ashndan Türkçeye çevirmeye ba şlamışt ır. Bu husus, bu çevirinin birinci
cildinin giri şinde aç ıkça ifade edilmi ş bulunmaktad ır. Burada Nasûh, kendisini
de "... Nas ıllı el—şehir bi—Matraki ..." şeklinde tanıtmaktad ır. Böylece
anla şılıyor ki Nasûh, Yavuz Selim devrinde daha "Matraki" ad ı
ile ün kazanmam ış bulunmaktad ır. K anuni'nin ciihıs etmiş bulundu ğu yıl
ba şlamış oldu ğu Mecma' el—Tevarth'in girişinde baba ad ını kaydetmiyerek
sadece "M atraki diye ünlü Nasûh" demekle yetinmi ştir. Daha önce üzerinde
durdu ğumuz K anunrnin 936/1530 tarihli berat ından ö ğrendiğimiz üzere
Nasilh, Hayr Bey'in valili ği zamanında Mısır'a giderek orada türlü silâh
şorluk oyunlar ında akran ına olan üstünliiğiinü göstermi ş _ bulunuyordu.
- •
İşte bunlar'onun, o s ıralarda art ık Matraki olarak tamnn ıaya ba şladığını
gösteren i şaretlerdir.
Na s û h'un eserlerinin kronolojik telif s ırasında bundan sonraki yeri,
936/1529 yılında kaleme alınmış olan Silâhşorluk'a ait Tuhfet el—Guzat işgal
etmektedir. Daha önce de belirtti ğimiz üzere, 939/1532y ılında istinsah edilmiş
bir nüshas ı bulunan bu eserin giri şinde Nasûh,• kendisini a şağıdaki şekilde
tan ıtmaktadır:"... Bu afkaru ibâd el—mütecennide ve ahkaru ecnâd elınüte‘abbide
Nasûh el—Silâhi el—Matraki ..." (bak. varak 3a). 'Böylece
görülüyorki N a s û h ,
silâh şorluk hakkındaki bu eserinde adlar ı aras ına bir
de "Silâhi" eklemi ş bulunmaktad ır. Zaten K anuni'nin bu y ıl tarihini ta şıyan
berat ında da adı "Nasûh- ı Silâhi" şeklinde kaydedilmi ş bulunmaktadır.
940/1533'de, 923/1517 y ılında Selim'e sunulmu ş olan Matematik'e ait eserin
gözden geçirilmesi suretiyle bunun Umdet el—Hesab adı ile yeni bir eser
haline getirilmi ş olduğuna i şaret etmiş, bu esere ait muhtelif nüshalar bulundu
ğunu söylemiştik. Bunlardan Nuruosmaniye Kütüphanesi nüshas ında
Nasûh, kendisinden t ıpkı Yavuz'a sunulan eserin ilk şeklinde olan
sözlerle fakat bu defa baba ad ı yerine, ün kazanm ış olduğu yeni lâkaplar ı
50