You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DOSYA: YEREL YÖNETİMLER<br />
MAKALE • SÖYLEŞİ • GÖRÜŞ<br />
İSTANBUL’DA DEPREM<br />
AFET RİSKİ VE YEREL YÖNETİMLER<br />
Prof. Dr. O. Metin İlkışık Arama Kurtarma ve Acil Yardım Derneği<br />
Birçok doğal afet çeşidi içinde ülkemizi en çok etkileyenler depremler, seller ve<br />
heyelanlardır. Peki, İstanbul’da yerel yönetimler deprem afet riski konusunda ne<br />
durumdalar, neler yapmaktalar bu konuyu yazımızda anlatmaya çalışacağız.<br />
K<br />
onu “deprem” olduğunda İstanbul’da<br />
doğal afet riskinin belirlenmesi için şekil<br />
1’de basitçe formüle edildiği gibi; öncelikle<br />
“deprem tehlikesi”nin ve şehirdeki<br />
değerlerin “hasar görebilme” sinin neler<br />
olabileceğinin ayrıntılı biçimde belirlenmesi<br />
gerekir. Çok boyutlu matrisler olan<br />
bu iki grubun evrişimi (karşılıklı etkileşimi)<br />
sonucunun, “kapasite”mizi yansıtan<br />
matrise bölümü bize şehrimizdeki fiziki<br />
ve sosyal değerlerimizdeki olası kayıpları<br />
yansıtan “afet riski”nin ne olacağını<br />
verecektir. Bu hesaplama yapılmadan afet<br />
risk yönetiminin başarılı olması mümkün<br />
olmayacaktır.<br />
Tehlike:<br />
Kısaca Alp-Himalaya dağ kuşağı olarak<br />
bilinen Avrasya ve Afrika kıtasal levhalarının<br />
çarpışma zonunun tam ortasında<br />
yer alan İstanbul ve yakın çevresinde son<br />
2000 yılda büyük ölçekte 120 deprem<br />
gerçekleşmiştir. Şehir yaklaşık olarak her<br />
100-150 yılda bir yıkıcı bir deprem yaşamaktadır.<br />
Marmara Denizi’nin ortasından<br />
geçen Kuzey Anadolu Fayı (KAF) üzerinde<br />
M=7.5 büyüklüğünde bir deprem oluşması<br />
sonucunda şehrin güney kıyılarının yerçekiminin<br />
%50-70 i kadar yüksek yatay<br />
ivme değerleri ile karşılaşabileceği hesaplanmaktadır.<br />
1939 Erzincan depreminden<br />
başlayarak KAF üzerinde batıya doğru<br />
hareket eden kırılmalar silsilesi en son<br />
1999'da Kocaeli ve Düzce depremleri ile<br />
şehrin çok yakınına ulaşmıştır. Hareket bu<br />
sistemde devam ederse Parsons (2000)<br />
İstanbul yakınlarında 2004-2034 aralığında,<br />
M≥7 büyüklüğünde bir depremin<br />
olma olasılığını % 41-66 arasında tahmin<br />
etmektedir.<br />
İnsan<br />
Binalar<br />
Altyapı<br />
Endüstri<br />
Çizelge 1.<br />
Ölü ve Ağır Yaralı,<br />
Toplumsal hayat<br />
Çökme ve Ağır Hasar,<br />
Hastane, Okul, Kamu binaları<br />
Elektrik, Su, Doğal Gaz,<br />
Haberleşme, İnternet ,Yollar,<br />
Köprüler, Ulaşım, Araçlar<br />
Yıkım, Hasar, Enerji,<br />
Personel, Pazar kaybı<br />
Maksimum<br />
Yer Hızı (cm/sn)<br />
Boru Hattı<br />
Uzunluğu (km)<br />
Kilometre Başına Kırılma<br />
Sayısı (Düktil Malzeme)<br />
Boru Hattı Boyunca Toplam<br />
Kırılma Sayısı (Düktil Malzeme)<br />
10 - 20 61 0.01 1<br />
20 - 30 171 0.04 7<br />
30 - 50 414 0.12 50<br />
50 - 70 56 0.3 17<br />
70 - 90 23 0.57 13<br />
Toplam 725 1.04 88<br />
Çizelge 2a. Doğalgaz boru hatlarının maksimum yer hızlarına bağlı performansları (Erdik ve diğ.,2009)<br />
64<br />
Mimar ve Mühendis
Change language