Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DOSYA: YEREL YÖNETİMLER<br />
MAKALE • SÖYLEŞİ • GÖRÜŞ<br />
KALKINMA PLANLARINDA İSTANBUL<br />
Prof. Dr. Recep BOZLAĞAN<br />
Marmara Ünİ. Siyasal Bil. Fakültesi Dekanı<br />
Türkiye’de kalkınma planları 1963 yılından itibaren yapılmaya<br />
başlanmıştır. 1933-1937 döneminde uygulanan Birinci Beş Yıllık<br />
Sanayi Planı ile 1938-1942 dönemini kapsayan İkinci Beş Yıllık<br />
Sanayi Planı “kalkınma planı” olmayıp, Türkiye’de sanayinin<br />
geliştirilmesine yönelik planlardı.<br />
1<br />
963-2014 yıllarını kapsayan elli bir<br />
yıllık dönemde toplam on adet kalkınma<br />
planı hazırlanmıştır. Bu planlardan<br />
dokuz tanesi beşer yıllık dönemler için,<br />
dokuzuncu plan ise yedi yıllık dönem için<br />
hazırlanmıştır.<br />
Birinci-Altıncı Planlarda İstanbul:<br />
İhmal Edilen Ulusal Merkez<br />
1963-1967 yıllarını kapsayan birinci planda<br />
İstanbul’a dair özel bir hüküm veya<br />
hedef bulunmazken 1 , 1968-1972 yıllarını<br />
kapsayan ikinci planda çevre yolları, otoyollar,<br />
Boğaz geçişi, İstanbul-İskenderun<br />
arasına otoyol yapılması ve İstanbul ilinin<br />
ulaşım sorununun, İstanbul Ana İmar<br />
Planı çerçevesinde ele alınması, Ulaştırma<br />
Bakanlığı koordinasyonunda ilgili kuruluşların<br />
katılımı ile “uzun vadeli bir plan” 2<br />
hazırlanması hedeflenmiştir.<br />
1973-1977 yıllarını kapsayan üçüncü<br />
planda İstanbul’a dair somut bir hedef<br />
yer almazken 3 , 1979-1983 yıllarını kapsayan<br />
dördüncü planda şehir içi ulaşım<br />
ve Haliç’in rehabilitasyonu konularına<br />
odaklanılmıştır. Özellikle ulaşım sorununun<br />
çözülmesini kolaylaştırmak için plan<br />
dönemi içinde raylı sistem yatırımlarına<br />
başlanması hedeflenmiştir 4 .<br />
1985-1989 dönemini kapsayan beşinci<br />
planda İstanbul’un merkez olduğu bölgede,<br />
doğal kaynak ve hizmet fonksiyonlarına<br />
dayalı olarak alt bölgelerin belirlenmesi<br />
ve alt bölge merkezlerinin tanımlanması<br />
hedeflenmiştir 5 .<br />
1990-1994 dönemini kapsayan altıncı<br />
planda İstanbul’da Yazma Nadir Eserler<br />
Patoloji ve Restorasyon Araştırma<br />
Merkezi’nin kurulması, sermaye piyasasının,<br />
uzun vadeli fon teminine elverişli bir<br />
yapıya kavuşturularak yaygınlaştırılması<br />
ve altın piyasasının geliştirilmesi hedeflenmiştir.<br />
6<br />
Yedinci-Onuncu Planlarda İstanbul:<br />
Uluslararası Metropolden<br />
Uluslararası Finans Merkezine<br />
1996-2000 dönemini kapsayan yedinci<br />
planda “İstanbul’un, uluslararası düzeyde<br />
bir metropol hâline getirilmesi” amacına<br />
yönelik olarak İstanbul Menkul Kıymetler<br />
Borsası’nın dünya sermaye piyasalarıyla<br />
entegrasyonunun sağlanması, yatırımcıların<br />
finansal verilere hızlı ve doğru<br />
bir şekilde ulaşması için ihtiyaç duyulan<br />
düzenlemelerin yapılması, sanayileşmenin<br />
yönlendirilmesi ve desantralizasyonu,<br />
sosyal, kültürel ve ekonomik fonksiyonların<br />
güçlendirilerek şehrin çok merkezli<br />
bir yapıya kavuşturulması, ulaşım master<br />
planının hazırlanarak ulaşımın denizyolu<br />
ve raylı sistemlerin payının artırılması,<br />
84<br />
Mimar ve Mühendis
Change language