Bülten 98 (Mayıs 2012) - Mimarlar Odası Ankara Şubesi

Buna ilaveten, bu işgücünün ancak % 5-15 gibi biroranının sağlık hizmetlerine ulaşabildiği dolayısıylageleneksel iş yeri kazaları (endüstriyel kazalar) vesağlık problemlerinin günümüzde de artarak devamettiği sonucuna ulaşmak sürpriz olmayacaktır (Ergörve diğerleri, 2003). Bu veriler de bizi aslında şöyle birsonuca ulaştırabilir mi? Gelişmiş ekonomiler üretimsüreçlerinin büyük bölümünü aktardıkları diğer ülkeendüstrilerinde henüz bu koşullara hazır olmayanaltyapıları ile bu ülkelerde aslında kaçınılmaz kazalarve sağlıksız, güvensiz çalışma ortamları yaratılmasınada aracılık etmiş olmaktadırlar. Dolayısıyla, altyapıları,çalışanların ve işverenlerin sağlık ve güvenlikkonularındaki kapasiteleri ve mevzuat sistemleri buanlamda bir üretim anlayışına hazır olmayan Türkiyegibi gelişmekte olan ülkeler bundan sonraki süreçlerdede eğer sorunların asıl kaynağı doğru tanımlanamazise geçici bir takım çözümler ile iş kazaları ve ölümlereçözüm bulmakta çok zorlanacaktır.Türkiye’deki istatistiklerde aslında WHO ve ILO’nunverilerinden çok da farklı bir seyir izlememektedir.Buna göre, ulusal istatistikler iş kazası sıklığı oranınıbinde 14,3 (14.3/1000) ve ölümcül kaza oranını iseyüz binde 13,9 (13.9/100.000) olarak vermektedir(Ergör ve diğerleri, 2003). Buna göre ise bu kazalarsonucu ölüm oranı yüz binde 976,7 (976.7/100.000)olarak verilmekte, tüm kazalar dikkate alındığındaise bu oran yüz binde 22,3 (22.3/100.000) olarakistatistiklere geçmektedir (Ergör ve diğerleri, 2003).2000’li yıllara ait bu veriler de dikkat edilmesi gerekenen önemli nokta ise aslında bu rakamların sadecesosyal güvenlik sistemine kayıtlı 6 milyon civarındakiişgücüne ait olması, oysa ülkemizde aktif olarakçalışan veya çalışma potansiyeli olan 23 milyonlukbir nüfusun bulunması gerçeğidir. Dolayısıyla kaydageçen kazaların oranı için aslında sosyal güvenliksisteminde kayıtlı olmayan işgücü dikkate alındığındagerçek verilerin çok altında olma olasılığı oldukçayüksektir yorumunu yapmak yanlış olmayacaktır.Bu doğrultuda, Yeşildal’a göre (2005), Türkiye’denyapılan iş kazası bildirimlerinin ILO tahminlerinin1300 katı az olduğu bildirilmektedir. Ülkemizde, işkazaları tanımı yapılırken 16 Haziran 2006 tarihinde26200 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5510 sayılıSosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na(SSGSSK) göre:a. Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,b. İşveren tarafından yürütülmekte olan işnedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalıkendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsayürütmekte olduğu iş veya çalışma konusunedeniyle işyeri dışında,c. Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının,görevli olarak işyeri dışında başka bir yeregönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızıngeçen zamanlarda,d. Emziren kadın sigortalının, çocuğuna sütvermek için ayrılan zamanlarda,e. Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işinyapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydanagelen ve sigortalıyı hemen veya sonradanbedenen ya da ruhen özre uğratan olaydırmaddeleri üzerinden kazaların çerçevesitanımlanmaktadır. (Ünal ve diğerleri, 2008)Bu maddelerden yola çıkılacak olunursa mevzuatınve işverenlerin sorumluluğu aslında sadece üretimtesislerinin içerisinde geçerli değil aynı zamandaulaşım gibi alanlarda da geçerlidir. Bu duruma entipik örnek belki de 2009 yılının 9 Eylül’ünde İstanbul-Çatalca’da yaşanan sel felaketidir. Bu selde toplamda31 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir. Belki deen trajik kayıp bir tekstil firmasının atölyesindeçalışan yedi kadın işçiyi taşıyan ve servis koşullarınauygunsuz olan bir minibüsün, sel suları arasındamahsur kalması ile ortaya çıkmıştır. Kapalı tipte, insantaşımaya uygunsuz, yük taşımaya yarayan minibüste43