02.07.2018 Views

BİLDİRİ ÖZETLERİ / ABSTRACT BOOK

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Uluslararası Tarihte Etimesgut Sempozyumu (UTES)<br />

RUSYALI TÜRKOLOG GORDLEVSKİ’NİN 1920 YILLARINDA<br />

ANKARA’DATOPLADIĞI HALK RİVAYETLERİ<br />

ÖZET<br />

Hatıra YUSUFOVA<br />

Dr. Hazar Üniversitesi, Azerbeycan<br />

Akademisyen, Moskova Devlet Üniversitesi profössöruVladimir Aleksandroviç Gordlevski (1876-<br />

1956) şarkiyatçı-türkolog, Türk dili ve edebiyatı, Türk folkloru ve Türk tarihi üzere kendisini geliştiren<br />

uzmanlardan biri olmuştur. Moskova Üniversitesi tarih-filoloji bölümü mezunu olan Gordlevski 1904-<br />

1907 yıllarında İstanbul'da Türkçe ve Arapça pratik yapmıştır. 1907-1918 yılları arasında Lazarev<br />

Enstitüsü’nde Türk dili ve Türk Edebiyatı Tarihi derslerini okutan Gordlevski Türkiye'yi dolaşarak<br />

toplamış olduğu etnografik bilgilerle bu alanda yeni belgelere ulaşmış, Rusya edebiyatına mahsus<br />

yapıtları, aynı zamanda V. M. Garşi’nin ve A.P. Çehov'un eserlerinin Türkçe'ye çevrisini yapmıştı. Türk<br />

dili, tarihi, etnografisi, folklor ve edebiyatı üzerine yaklaşık 300 araştırmanın sahibi, Türkiye'yei<br />

defalarca ziyareti zamanı yeni yeni belgelere karşılaşmıştır. 1931'de yayınlanan ilk TürkçeRusça<br />

sözlüğünün editörlüğünü yapan Gordlevski'nin en önemli tarihi araştırması 1941 yılında "Küçük Asya<br />

Selçuklu Devleti" olarak yayınlanan eseridir. V.A Gordlevski’nin "Seçilmiş eserleri" dört ciltlik bir<br />

koleksiyon şeklinde tasarlanarak yayınlanmıştır. Birinci cild, esasen, ortaçağ vesikalarına istinaden,<br />

Türkiye tarihini ve o devre ait toplanan masal ve efsaneleri içerir. İkinci ciltte Türk ve diğer yabancı<br />

ülkelerin dili, folkloru ve edebiyatıyla bağlı eserler yer alır. Üçüncü cilt Türkiye ile alakalı kültürel ve<br />

tarihi konulardaki Gordlevski’nin notlarını ve küçük araştırmalarını kapsar. Dördüncü cilt üç bölümden<br />

oluşmaktadır. Birinci bölüm, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde yayınlanan tarihsel ve etnografi eserlerin yanı<br />

sıra "16. Yüzyıl İstanbul" adlı ilk yayınlanmış çalışmayı içermektedir. İkinci ve üçüncü bölümlerde<br />

şarkiyat çalışmalarının tarihine yönelik Gordlevsky’nin konuşmaları, ünlü Rus ve yabancı bilim adamları<br />

ile bağlı yapılan araştırmalar da yer alıyor. Cilt I'deki "Masallar ve Efsaneler" üzerine yazılmış makale<br />

dört bölümde toplanmıştır. İlk bölümde "Osmanlı masalları ve efsaneleri" adı altında 163 evliyanın<br />

mucizeleri ile ilgili hikâyeler yer alıyor. İkinci bölümde Tarihi Osmanlı Masalları adı altında "Kentlerin<br />

isimlerinin kökeni", "Kentlerin Temelleri, Camilerin inşası ","Şehirlerin fethedilmesi "," Troyan atı ","<br />

Lanetlenmiş (koruk) yerler "" Hükümdarların hatırası "yarımbaşlıqlı 30 efsane kapsamaktadır. Üçüncü<br />

bölümde"Hacı BektaşVeli", "İskender Zülkarneyn", "Osmanlıların Avrupa'ya yürüyüşü" gibi<br />

hikâyeleri içerir. Dördüncü bölüm "1926 ve 1928'de Türkiye'de Masal ve Efsaneler<br />

adlandırılmaktadır. Burada I bölümde İstanbul'da (1-165), II Ankara'da (166-175) "Hacı Bayram" (1<br />

eklenir ve 3 varyantları), "Hüseyin Gazi", "Şerafettin (sultan)", "Kesikbaş", "Kırklar", " Ali'nin taşı ","<br />

Nakşibendi Sultan "(Şeyh Hüseyin Baheddin)," Nuh "," Ebu Hanife "," Harun er-Reşid”le bağlı halkın<br />

ağzından toplanmış hikâyeler verilmiştir. Makalemizde Birinci bölümde Ankara’yla bağlı verilen<br />

kısımları akademik izleyicilere sunmayı ve tahlil etmeyi amaçlıyoruz. III Yabanabadda (176-177), IV<br />

Kırşehirdə, V Aksaray, VI Konya'da, VII Kütahya'da, VIII bölümde ise Bursa’da toplanan efsane ve<br />

hikâyeleri içermektedir.<br />

Anahtar Kelimeler: Ankara, Gordlevsky, Osmanlı, hikâye, efsane, Kesikbaş, Kırklar.<br />

78

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!