Kadıköy Life Ocak & Şubat 2019

Kapak
İstanbul’un işgalini M. Kemal Paşa’ya bildiren
telgraf metni, dönemin telgraf kâğıdı numunesi
üzerinde (16.03.1920).
İngiliz ve Fransız gemilerinden meydana gelen
büyük armada Çanakkale Boğazı’na saldırdığında,
o gün; İrresistible, Ocean ve Bauvet
zırhlıları batmış, birçoğu da ağır yaralanmıştı.
İngiliz’ler, ateşkesi o zaman Çanakkale’yi geçemeyen
Agamemnon zırhlısında imzalatarak,
bir anlamda da intikam alıyordu sanki. İşte;
1915’te Çanakkale’yi geçemeyen o gemilerin
neredeyse tamamı, 13 Kasım 1918 günü
İstanbul önlerinde demirlerken de sanki bir
kez daha intikam alınıyordu.
Fransızlar, 12 Kasım 1918’de Hatay’a, 20 Aralık’ta
Adana ve Mersin’e, 29 Aralık’ta Tarsus ve
Pozantı’ya girerek Kilikya’nın işgalini tamamlarken,
İngilizler 15 Ocak 1919’da Kilis’i,
Antep’i, ardından da Maraş ve Urla’yı işgal
ediyordu. O gün, her Türk için tabii ki acı ve
kara bir gündü. 15 Mayıs 1919 gününden
itibaren ise birçoğu İngiliz gemileriyle taşınan
Yunan birlikleri, bu defa da ana yurdun
İşgal yıllarında gözetleme
kulesi olarak kullanılan ve
İngiliz bayrağı altındaki
Galata Kulesi’nden,
Kadıköy dahil tüm şehrin
gözetlenmesi yapılıyor,
1920’ (Onur Akmanlar
Koleksiyonu).
bir başka anlamlı şehrine, İzmir’e girecekti.
İstanbul’dan sonra İzmir’in işgali, Anadolu’da
ikinci şok dalgası oluşturmuştu ve bu milli
mücadele ruhunu ateşleyecek olan adeta
son darbeydi… Bu durumun, Türk insanını
bir kez daha ölüm savaşıyla yüz yüze getireceği
artık kaçınılmazdı.
Ulu Önder M. Kemal Paşa, Damat Ferit Paşa
ve kabinesinin çaresizliğini görmesinin de
üzüntüsü içinde artık ivedi olarak harekete
geçmesi gereğini anlamış, ertesi gün
Akaretler’de oturan annesi Zübeyde Hanım
ile vedalaşmış, ardından da diğer veda ziyaretlerini
tamamlamıştı. Kararını vermişti.
İstanbul’u bütün çaresizliği içinde geride
bırakacak ve de çarenin kapılarını zorlamak
üzere Anadolu’ya gidecekti. Üstelik de hiç
vakit kaybetmeden…
38 yaşında, hayatının ortasında ömrünün
bıçak gibi ikiye bölündüğü bir dönüm
noktasındaydı… Şimdi, yıllar önce küçük
Mustafa’nın yaptığı gibi imparatorluk ağacının
kırılan dallarından kendine küçük ama
sağlam bir yurt kuracaktı. Bir farkla; bu kez
kurduğu sağlam yurdun içine tüm Anadolu
halkını da sığdıracak ve Anadolu halkıyla
birlikte bir mucize yaratacaktı.
Mondros Mütarekesi sonrası İstanbul limanını
dolduran; 22 İngiliz, 12 Fransız,
17 İtalyan, 4 Yunan savaş gemisinden oluşmuş
55 parçalık İtilaf Donanması, Dolmabahçe
Sarayı önlerinde toplarının ağızlarını
saraya çevrili bir biçimde demirlemişlerdi.
M. Kemal Paşa emrine gönderilen ‘’Kartal 2”
adlı Askeri Sevkiyat İdaresi’nin bir motoru
ile Haydarpaşa İskelesi’nden ayrılmadan
önce, lacivert keskin bakışları bu işgal
Adalar önünde devriye gezen İşgal Donanmaları, 1919
(R. Sertaç Kayserilioğlu koleksiyonu).
İstanbul sularında
İngiliz işgal denizaltısı, 1919
(R. Sertaç Kayserilioğlu arşivi).
donanmalarına kilitlenmişti. Hiç kuşkusuz ki;
Çanakkale Muharebeleri bir film şeridi gibi
gözlerinin önünden geçti… Yanında duran
genç yaveri Cevat (Abbas) Bey’in de duyacağı
bir biçimde, ağzından şu tarihi söz döküldü;
“Geldikleri gibi giderler”…
Ocak & Şubat 2018 kadikoylife.com : 31