tc süleyman demirel üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü sosyoloji
tc süleyman demirel üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü sosyoloji
tc süleyman demirel üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü sosyoloji
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
hemşehri dernekleridir. Kentleşme ile ilgili çalışmaların çoğunluğunda, kente yeni<br />
gelen bireyin toplumsal ilişkilerinin akraba, hemşehri ve akraba topluluklarıyla kentte<br />
yeni kurduğu arkadaşlıkları kapsadığını göstermektedir. Göç edenler için kentte<br />
tutunmak, iş fırsatlarını değerlendirme ve kültürel kimliklerini korumanın zorluğu<br />
karşısında topluluk düzeyinde dayanışmaya, örgütlü olmaya yönelirler. Bu örgütlülük<br />
bazen “Hemşehri Dernekleri” şeklinde ortaya çıkmaktadır. 101 Tampon kurum<br />
niteliğinde işlev göstererek bireysel ve grupsal düzeyde güçlü olma amacını<br />
gütmektedirler. Bunun için de sayısal çoğunluğu ile orantılı siyasette söz sahibi olma,<br />
yerel yönetim organlarında görev üstlenme, baskı grubu oluşturarak fırsatlardan en üst<br />
düzeyde yararlanma gibi gayeleri gerçekleştirme çabası içine girmektedirler. Ayrıca<br />
alışkanlıkları, ilişkileri yanında dayanışmaları ve örgütlenmeleri açısından,<br />
gecekonduların da özgün bir yapı arz ettiğini görmekteyiz. Mekansal ve kültürel<br />
açıdan kentten soyutlanmış gettolarda karşılıklı yardıma dayalı cemaat ilişkilerinin<br />
varlığını gözlemleyebilmekteyiz.<br />
Aslında, öncekinden birçok bakımdan farklılık gösteren ve şehirdeki yeni<br />
<strong>sosyal</strong> çevre şartlarına göre şekillenen bu ara yapılar şehirleşmeyi önleyici değil,<br />
şehirle bütünleşme açısından yeni bir bütünleşme kalıbı özelliği gösteririler. 102<br />
Devletin eğitim, sağlık vb. birçok asli faaliyette başarısızlığı da ortaya çıkan<br />
toplumsal dayanışma boşluğunu cemaat dayanışmasının doldurmasına neden<br />
olmaktadır.<br />
Modernleşme perspektifi içinde bireyin üzerindeki cemaat baskısı kalktıkça<br />
bireyin kendine gönüllü dayanışma odakları arayacağı şeklinde temel bir kabul söz<br />
konusudur. Türk toplumu açısından bunun seviyesinin tespiti anlamında örnek<br />
oluşturabilecek Başbakanlığa bağlı bir kurumca yürütülen çalışmada cemaatleşme<br />
oranındaki yüksekliğe paralel olarak modern örgütlere üyeliğin son derece düşük<br />
olduğu tespit edilmiştir. 103 Modern örgütlere üyelik erişkin erkeklerde % 28.1, genç<br />
erkeklerde % 10.9 ve kadınlarda %3.9’dur. Üye olunan dernekler arasında en başta<br />
sendikaların geldiğini görmekteyiz. Bunda da her ne kadar gönüllü üyelik esasına<br />
göre işlese de ülkemiz koşullarında sendikaların getirdiği somut yararlar sonucu ve<br />
101<br />
BAL, Hüseyin; “Kentsel Toplumda Anomi-Yabancılaşma Olgusu Kente Göç Edenlerin Alternatif<br />
Çözümü: Hemşehri Birlikleri”, II. Ulusal Sosyoloji Kongresi (Toplum ve Göç), DİE Matb., Ankara-<br />
1997, s.434<br />
102<br />
TAŞDELEN, H. Musa; “Toplumsal Yapımızın Dayanışmacı Karakteri ve Değişim”, Yeni Türkiye,<br />
Yıl:4, S.23-24, Eylül-Aralık 1998, s.1021<br />
103<br />
Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı; Gecekondularda Ailelerarası Geleneksel<br />
Dayanışmanın Çağdaş Organizasyonlara Dönüşümü, Ankara-1993, s.314.
Change language