tc süleyman demirel üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü sosyoloji

için birlik bilinci ve öteki sınıflardan ayrılık duygusu, hatta öteki sınıflara karşı
düşmanlık duygusu olması gerekir." 118 İşbirliğini ise üç faktör açısından ele
almaktadır; mülkiyet-ücret, örgütlenme tipleri ve işbirliğinin amacı. Toplumsal
ilişkilerin farklı tiplerine ve toplumsal gücün farklı biçimlerine ilişkin işbirliğine
bireylerin üretken gücünü artırıcı, bu gücü genişletici bir fonksiyon yüklemektedir. 119
Ancak, buradan, işbirliğinden çatışma kavramına ulaşmakta ve proleteryanın
hakimiyetiyle çatışmanın sona ereceği varsayımında bulunmaktadır.
Liberalizmin bireysel çıkar-genel çıkar mantığına karşı çıkan Marks: “ Ortak
çıkar, bireylere yabancı ve onlardan bağımsız bir çıkar olarak, tek başına özel bir
genel çıkar olarak zorla dayatılmakta ya da ... bu iki uç arasında karşı karşıya kalmak
durumundadırlar.” 120 1864’te Marks’ın önderliğinde toplanan 1. Enternasyonal’de
alınan kararlara bakıldığında sınıf partisi temelinde proleteryanın örgütlenmesi, sosyal
mevzuat için mücadele, işçi kooperatiflerinin vücuda getirilmesi, bütün dünya
proleterlerinin birleşmesi, sınıf hakimiyetinin yıkılması, işçi sınıfının ekonomik
bakımdan geliştirilmesi vb. fikirler içermektedir. 121 Beyannameyi bizzat kaleme alan
Marks, pek çok Avrupa ülkesi işçi örgütlerinin katıldığı toplantıya, Almanya delegesi
olarak katılmıştır. Bu toplantıda İşçilerin Beynelminel Cemiyeti oluşturuldu ve
merkezi Londra olmak üzere, katılımcı ülkelerin liderlerinden oluşan bir genel meclis
tarafından idare edilmesi kararı alındı. Sonrasında, daha çok bir akademi halinde
faaliyet göstermiştir. Kurulan cemiyet tarafından beş kongre toplandı. Bu kongrelerde
şu konular tartışıldı: İşçi mevzuatı, kooperatifler, sendika meseleleri, işçi savaşları ve
hareketleri, zirai ıslahat. 122 Marks’ı daha çok ilgilendiren; sınıfların mücadelesi
amacıyla parti ve sendikalar halinde işçi sınıfının teşkilatlanması ve komünizme
geçmek amacıyla da iktidarın ele geçirilmesi ve proleterya diktatörlüğünü kurmak
problematiğidir. Bunun gerçekleşmesinin ardından, kooperatif tarzda meydana
getirilmiş, toplumun, demokratik bir surette yönetimi şekline geçilerek, hükümet
ortadan kalkacaktır. 123
118
Aron, Raymond; Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, Bilgi Yayınevi, İstanbul-1990, s.138
119
Özkul, Metin; A.g.e., s.63
120
Marks, Engeels; The German Ideology, Moskov-1964, s.45, zik.:H.B. Davıs, İşçi Hareketi,
Marksizm ve Ulusal Sorun, s.17
121
Beer, Max; Sosyalizmin ve Sosyal Mücadelelerin Umumi Tarihi, Belge Yay., İstanbul-1991,
s.342
122 A.g.e., s427
123 A.g.e., s428