18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

S a y f a | 119<br />

� Karabasmak: Kara “Siyah” + Basmak. Moğolca Harah/Karah sözcüğü bakmak ve Harağah ise<br />

lanet anlamına gelir.<br />

(Bakınız: KARABASAN, KARABASTI)<br />

(Eşanlam: BASIRGAMAK)<br />

KARABASTI: Halüsinasyon.<br />

Eşdeğer: KARABASU<br />

Gerçekmiş gibi algılanan kötü rüyalar. Hayalet görme. Bazen de doğum yapan kadının ölmesi<br />

Karabastı’ya bağlanır. Karabasanların günümüzde bilimsel olarak Uyku Felci diye tabir edilen durumla<br />

örtüştüğü görülmektedir. Buna göre uykunun bazı evrelerinde uyanılması halinde uyuma doğal<br />

döngüsünü sürdürmekte ve bilinç tam olarak açık olsa bile beden kımıldayamamaktadır. Bu durumda<br />

çeşitli sanrılarda görülebilmektedir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Karabasmak: Kara “Siyah” + Basmak<br />

(Bakınız: KARABASAN, KARABASMAK)<br />

KARA HAN: Söylencesel Hakan.<br />

Kara Ulus’un yani yani sıradan (soylu olmayan) insanların önderidir. 10 oğlu ve dokuz kızı vardır. Soylu<br />

olmayıp, halktan sıradan bir kişi iken sonradan Han’lık elde edenlerin veya devlet kuranları temsil<br />

eder. Karadenizde yaşar (Akdenizin yanında ikincil öneme sahiptir). Buryatçada Hara Ay demektir<br />

(Moğolca Sara), bazı kayıtlarda Oğuz Han’ın babasının adının Kara Han, iken bazı kaynaklarda<br />

soyunun (veya babasının) Ay olarak gösterilmesi bu kelime benzeşimi olabilir. Kara Türklerde kuzey<br />

yönünün simgesidir. Gücü ve otoriteyi vurgular. Tarihte yer alan Karahan Devletinin ismi tesadüfi<br />

değildir. Kayra Han ile karıştırılmamalıdır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Karahan: Kara “Siyah” + Han. Moğolca Har, Mançuca Kara sözcükleri siyah renk belirtir.<br />

(Karıştırılan: KAYRA HAN)<br />

(Karşıt: AKÇA HAN)<br />

KARAGUŞ HAN: Kuş Tanrısı.<br />

Eşdeğer: KARAKUŞ (HARAHUS) HAN<br />

Kuşlara hükmeder. Tanrı Ülgen’in oğludur. Karakuş Türklerde büyük ve yırtıcı kuşları tanımlamakta<br />

kullanılan ortak bir tabirdir. Karağuş şeklinde de söylenir. Ayrıca, kam'ın ayin sırasında yaptığı<br />

hareketlerin, bazı yörelerde rastlanan kartal oyunu ile temsil edildiği görülmektedir. Kartal oyunu<br />

Siirt'te, “Harahusta”, Urfa ve Adıyaman’da “Karakustana” şeklinde söylenir. Hınıs'ta ise “Yarkusta”<br />

oyunu denir. Bu oyunun Karakuş Han’a bir saygı içermesi de muhtemeldir. (Kaynak: Türk Söylence<br />

Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Karaguş: Kara + Guş / Kuş. Kartal anlamına gelir.<br />

KARAKIZLAR: Kötülük Tanrıçaları.<br />

Eşdeğer: KARAGIZLAR<br />

Erlik Han’ın kızlarıdırlar. Adları bilinmez. Düz, kuru, çıplak, kaygan bir yerde yaşarlar. Vakitlerini<br />

eğlenerek geçirirler. Göğe çıkan şamanı ayartıp yolundan çevirmeye çalışırlar. Bazen cinsellikle ilgili<br />

veya cinsellik içeren davranışlarda bulundukları anlatılır. Saçları kara yılana benzer. (Kaynak: Türk<br />

Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Karakız: Kara + Kız<br />

(Yansı: KARAOĞLANLAR) (Karşıt: AKKIZLAR)<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!