Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 138<br />
� Korosun: (Kor/Gor). Kor fiilinden türemiştir. Korumak fiilinden gelir. Horsun sözcüğü Yakut<br />
dilinde cesaret demektir.<br />
KORŞAK: Hayvan Cini.<br />
Eşek, köpek, domuz, keçi kılığına girdiğine inanılan bir varlık. Gece kapıları çalıp, ev sahibinin tanıdığı<br />
bir ses ve kılıkla onu kandırarak dışarıya çağırıp kaçırır. Geceleri çok fazla dışarıya çıkmanın doğru<br />
olmadığını vurgulayan bir halk anlayışının dışavurumudur. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />
<strong>Karakurt</strong>)<br />
� Korşak: (Kor). Korkmak fiili ile bağlantılıdır. Korsak sözcüğü Karsak/Kırsak ile de bağlantılıdır.<br />
Boz renk, kırlık alan ifade eder.<br />
KOSA: Nevruz Şenliği.<br />
Eşdeğer: KOÇA<br />
“Kodu” adıyla da anılır. Nevruza birkaç gün kala başlayan ve Nevruz gününün sonuna kadar devam<br />
eden şenliklerdir. Kodu ve Kosa adındaki şenlik önderinin veya korkuluk şeklindeki sembolün başına<br />
boynuzlu (Güneşi simgeleyen) bir başlık geçirilir. Güneş çağrışımı ve boynuzlar Nevruz’un yeniden<br />
dirilme olgusuyla yakından ilgilidir. Sümerlerdeki Utu ile de bağlantılı olması muhtemeldir çünkü<br />
Ut/Üt kökü ateşi ifade eden sözcükleri oluşturmakta kullanılır. Oyuna katılanlar kurt, tilki, çakal<br />
kılıklarına girerler. Kosabaşı üzerine aldığı kürkü ters giyer. Beline ve boynuna çıngırak asar. Kosa<br />
kimin evine girerse o eve bereket girer ve yıl boyunca eksik olmaz. Bazı yörelerde çocuklar bazılarında<br />
ise kadınlar tarafından oynanır. Koça Han ile bağlantılı olması muhtemeldir. Koçagan adıyla anılan<br />
tören Bahardaki gündönümünde, Paktıgan adıyla yapılan tören ise Güz gündönümünde yapılır. Kosa<br />
aynı zamanda ekin biçmeye yarayan alet olan Tırpan ile eşanlamlıdır. Kosa’nın son gününde Semeni<br />
(Sem/Som) adı verilen bir tören yapılır. Som aynı zamanda Yula denilen ruhun koruyucusudur.<br />
Semeni bir çeşit helva olup, pişirildikten sonra Nevruz gecesi bir kısmı suya bırakılır. Kosa törenlerinin<br />
bir kısmında örtülü cinsel çağrışımlar bulunur, örneğin kadının oğulduruğunu (dölyatağını) simgeleyen<br />
bir kemik bunun en bariz göstergesidir. Bazen kadınlar erkek kılığına girerler ve yapılan korkuluğa<br />
Kosa Gelin adı verilir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Kosa: (Kos/Koç). Heybetlilik, koç katımı, koç, tırpan gibi anlamları vardır. Farsça Köse ile<br />
bağlantılandırılması yanlıştır. Kösemen koç anlamına gelir. Tunguzcadaki Koso/Kosa sözcüğü<br />
halka, zincir demektir ve bu bağlamda döngüyü, sürekliliği ifade eder.<br />
(Bakınız: KOÇA HAN, BAKTI HAN)<br />
KOTAZ: Nazarlık.<br />
Gözün (nazarın) gücünden koruyan nesne. Gözün dikkatini başka yöne çekmesi nedeniyle korunduğu<br />
mantığı öne sürülür. Çok kuvvetli nazarların kotazları (nazar boncuklarını) çatlattığı hatta parça parça<br />
ettiği anlatılır. Çom sözcüğü de nazarlık anlamına gelir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />
<strong>Karakurt</strong>)<br />
� Kotaz: (Kut/Kot). Kutlu nesne anlamına gelir.<br />
KOVAK ANA: Gökyüzü Tanrıçası.<br />
Eşanlam: 1. GÖK (KÖK, KÜK) ENE, 2. TÜPE ENE<br />
Moğolca: TENGER ECE<br />
İnsan ve hayvanlara süt verir. Yakutlara göre bu Gök Ana, herkesin eşini bularak onları birleştiren bir<br />
ruhtur. Ayrıca yeni evlileri de korumaktadır. Türklerde Sümerlerden bu yana gök eril olarak algılanır.<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language