Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 33<br />
ensesindedir. Belkemiği ters çevrilmiştir. Zincirlerle bağlı tutulur. Başını ve vücudunu oynatınca<br />
depremler olur, tufanlar kopar. “Ker Balık” olarak da adlandırılır. Şimdiye kadar yuttuğu tüm canlılar<br />
orada yaşarlar. Orası başka bir alem gibidir. Pustag (Bozdağ) adlı Dünya Dağının hemen altındaki<br />
sularda yaşar. O her kıpırdadığında yer titrer. Alt çenesi yere üst çenesi göğe değer. Çenelerinden biri<br />
yazı ve sıcağı, diğer çenesi ise kışı ve soğuğu getirir. Ters görünümlü olması onun öteki aleme ait<br />
olduğunun en önemli göstergesidir. Türklerde büyük ırmak balıklarına Irgay adı verilir ve bu isimle<br />
kökensel olarak bağlantılı olması muhtemeldir. Yeryüzünün taşınmasının bir balıkla<br />
ilişkilendirilmesine pek çok toplumun söylencelerinde rastlanır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü,<br />
<strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Arat: (Ar/Er). Aramak fiilinden türemiş bir kelimedir. Arayan veya aranan demektir. Tunguzca<br />
Ar yapmak, çalışmak anlamlarına geldiği gibi, korku, kötüruh görmek gibi anlamlarda taşır.<br />
Moğolca Ar kökü yol, yöntem içeriği barındırır. Tunguz-Mançu, Moğol-Buryat ve Türk-Altay<br />
dillerinde yer alan ve kötü ruhlarla ve öteki alamla iletişime geçmeyi ifade eden Ar/Arg<br />
kökünden türemiştir.<br />
(Eşanlam: DOYDU)<br />
ARBAMAK: Efsun Yapmak.<br />
Eşdeğer: ARPAMAK, ARVAMAK<br />
Gözboyamak, gözbağı yapmak. Sihir yapmak. Bir takım sihirli sözler ve dualarla nesnelerin ve insan<br />
yaşantısının doğal akışını etkilemeyi amaçlar. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Arbamak: (Ar/Er). Kökte araya girmek içeriği bulunur. Büyü yapan kişi, ruhlarla veya doğaüstü<br />
güçlerle insanların ve doğal süreçlerin arasına girmektedir. Şaşırtmak anlamı vardır. Er kökü<br />
ise ulaşmak (ermek) manasını barındırır ki, gizli bilgilere ve varlıklara erişmek demektir.<br />
Tunguzca Ar yapmak, çalışmak anlamlarına geldiği gibi, korku, kötüruh görmek gibi<br />
anlamlarda taşır. Moğolca Ar kökü yol, yöntem içeriği barındırır.<br />
(Bakınız: ARPAĞ)<br />
ARBOĞA: Yarı Boğa.<br />
Eşdeğer: ARBUĞA, ERBOĞA<br />
“Yarboğa” olarak da ifade edilir. Yarı insan yarı boğa olan yaratık. Bazen yarı insan yarı geyik olarak<br />
görülebilir. Dişi olanları için “Işboğa/Eşboğa” kullanılabilir. Iş sözcüğü Moğolcada dişilik belirtir. Boğa<br />
ve Buğu sözcüğü pek çok Türk lehçesinde Geyik anlamında da kullanılır. Yarı insan ve yarı hayvan olan<br />
varlıklara dünyada pek çok kültürde rastlanır. Kimilerinde alt kısım hayvan, belden yukarısı insandır,<br />
bazılarında ise kafa hayvan başı alt taraf insan şeklindedir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />
<strong>Karakurt</strong>)<br />
� Arboğa: Er “İnsan” + Boğa. Ar kökü bu dünyaya ait olmayan varlıkları ifade eder. Yar/Zar<br />
sözcüğü Moğolcada yarım anlamına gelir.<br />
(Bakınız: ERBÜKE, ERBÖRÜ, ARYUNT)<br />
ARÇURA: Orman Cini.<br />
Eşdeğer: ARÇURI, ARSURI<br />
Ormanlarda yaşayan şeytani, kötücül varlık. Uzun saçlı, kara görünümlü, tüm vücudu kıllarla kaplıdır.<br />
İkisi önde ikisi arkada dört gözü bulunur. Üç kolu ve üç bacağı vardır. Saçları yere değecek kadar<br />
uzundur. Öldürmez ama insana bedenen zarar verir. Erkek veya kadın türleri vardır. Bu varlığın<br />
rahatını bozmak tehlikelidir. Kurban ister. İnsanları gıdıklayarak öldürdüğü iddiaları da vardır. Kızıl<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language