18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 17<br />

varmadan aşağıya Ak Irmağa (veya Ak Göle) düşer. Çoban da yiter gider, bir daha kimse ondan haber<br />

alamaz. Ak Ata ile karışmaması için Akça biçimi tercih edilebilir. Ak Ata ile karıştırılmamalıdır.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Ak: (Ağ/Ak). Ağmak, akmak, beyazlamak, ışımak, yükselmek, yukarı çıkmak veya aşağı inmek,<br />

yaratmak gibi anlamlar taşır. Kirlenmemişlik, eldeğmemişlik ve günahsızlık mecazen anlamın<br />

içeriğinde yer alır.<br />

(Karşıt: KARA HAN)<br />

(Karıştırılan: AK ATA)<br />

AKDENİZ: Sonsuz Okyanus.<br />

Eşdeğer: AKTENGİZ, AĞDİNGİZ, AĞTİNES<br />

Eşanlam: SURTENGİS, SURATİNES<br />

Dünyanın sonunda yer alır. Bu denizde veya kıyılarında yaşayan Han’lara erişilmez. Dünyanın sonunda<br />

yer alan veya çevreleyen diğer deniz ise Gökdeniz’dir. Ak <strong>Deniz</strong>’in ve Gökdeniz’in de ötesinde Od<br />

<strong>Deniz</strong> (Ateş <strong>Deniz</strong>i) vardır. Akdeniz ve Gökdeniz mantığına uygun olarak, gökte Demirkazık’ın<br />

etrafında dönen Akboz At ve Gökboz At vardır, yine aynı mantıkla Cengiz Han ölmeden önce ülkeyi<br />

oğulları arasında Ak Orda ve Gök Orda olarak ikiye bölmüştür. Akgöl ile karıştırılmamalıdır. (Kaynak:<br />

Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Akdeniz: Ak + Tengiz / <strong>Deniz</strong><br />

(Karıştırılan: AKGÖL)<br />

(Yansı: GÖKDENİZ)<br />

(Bakınız: ODDENİZ)<br />

AKBUĞA HAN: Tıp Tanrısı.<br />

Eşdeğer: AKBÖĞE (AKBÖKE, AKBÜKE, AĞBÜĞE) HAN<br />

Hekimlerin koruyucusudur. Kolunda taşıdığı büyük beyaz bir yılan ile simgelenir. Hekimler kendisine<br />

dua ederler ve yardım dilerler. Elinde bilgiyi ve bilgeliği temsil eden bir asası vardır. Bu asa ile kime<br />

dokunursa hemen iyileşir. Ak Yılanı ise yeryüzündeki yılanlardan farklı olarak ağulu (zehirli) değildir.<br />

Onun ağusu ilaçtır, her tür hastalığı sağaltır. Moğollarda ve Türklerde hekim ve eczacılar değişik<br />

adlarla anılır. Sagun/Sağun/Sıgun: Hekim, Otaman/Otaçı/Otoşı: Eczacı anlamına gelir. (Kaynak: Türk<br />

Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Akböğe: Ak + Büke (Beyaz Ejder, Beyaz Yılan) demektir. Beyaz Yılan tıbbın sembolüdür. Bügü,<br />

Böge ve Büge sözcükleri aynı zamanda sihirbaz ve/veya şaman anlamlarını da içerir.<br />

(Bakınız: BÜKE)<br />

AKGÖL: Yaşam Havuzu.<br />

Eşdeğer: AKKÖL, AĞKÜL<br />

Eşanlam: SÜTGÖLÜ, SÜTKÖL, SÖTKÖL, SETKÜLE, ÜTKÜĞÖL<br />

Moğolca: HÜNNÜR, SÜNNEVÜR<br />

Gökyüzündedir. Yaşam Ağacının üzerindedir. Sütten bir göl şeklindedir. Yaşamsal unsurları taşır.<br />

Yeryüzüne gelecek ruhlar bu havuzun içindedir. Kübey Hanım bu gölden meşin kırbalarla getirdiği<br />

sütü doğacak çocukların ağzına damlatır. Bu damla çocuğun ruhunu simgeler. Sütgölü göğün üçüncü<br />

katında bulunur. Süt-Ak Göl olarak da adlandırılır. Bütün hayatın kaynağı olarak kabul edilir.<br />

Nasreddin Hoca’nın gölü süt olarak düşünüp maya çalması arasında alegori kurması bu konuyla<br />

toplumsal bilinçaltı düzeyinde de olsa alakalıdır. Süt beyazlığı, saflığı, temizliği simgeler. Sura,<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!