You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 135<br />
henüz bütünleşmemiş, ayrık biçimi olarak da tarihin derinliklerinde ortaya çıkmış olabilirler. Fakat ad<br />
ve nitelik olarak Öksökö’den farklı canlılardır. Bir efsaneye göre Toğrul Kuşu Moğolları, Konrul Kuşu<br />
ise Türkleri simgeler. Kuş iki alemi yeri ve göğü birbirinden ayıran sınıra kadar gidebilir ve bu nedenle<br />
o sınırı geçebildiği de düşünülür. Pek çok mitolojik varlık kuş olup uçabilir. Gagası çok uzundur ve<br />
üzerinde binlerce delik bulunan bir kaval gibi ses çıkarır. O öterken diğer kuşlar susup onu dinlerler.<br />
Sesinin yankısı bin veya tümen (onbin) tane kuşun sesi gibi çıkar. Günlerce aralıksız şakıdıktan sonra<br />
yanmaya başlar ve sonra küllerinden yeniden doğar (Yeniden doğma motifi Fars, Hint-İran, Arap ve<br />
Avrupa kültürlerine aittir). (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Kongrul: (Kon). Konur kelimesiyle aynı anlamları içerir. Konur; koyu Kızıl, kahverengi<br />
demektir. Konmak sözünü de ifade eder. Mağrurluk bildirir. Türkçe, Moğolca ve Tunguzcada<br />
ortak bir kök olup hepsinde de bu kökten türeyen renkler ufak farklarla koyu kahverengi,<br />
koyu kızıl gibi renkleri belirtmekte kullanılır.<br />
(Yansı: TOĞRUL KUŞU)<br />
KOPUZ: Kutsal Çalgı.<br />
Eşdeğer: KOMUS<br />
Bağlama’nın atası olan çalgı. Türkler’de önemi büyüktür. Bağlama ve Kopuz kutsal sayılır. Bunun<br />
yanında diğer önemli telli çalgılar arasında Iklığ ve Gizek adı verilen yaylı olanlar ile Yatuğan denen ve<br />
yatık olarak çalınanlar yer alır. Kobzamak, kopzatmak gibi fiiller çalgı çalmayı ifade eder. Havada uçan<br />
veya ölen kopuzlar masallarda zaman zaman yer alır. Kopuzu Korkut Ata’nın buluşu olduğu söylenir.<br />
Hastalıkların tedavisinde bile kullanılır. Kopuzun sahibi onu bir başkasına vermeyi tabu sayar ve<br />
birinin elinin değmesinin günah olduğunu kabul eder. Şamanlar ruhları onunla çağırır. Aldaçı (Ölüm<br />
Tanrısı) bile Kopuz’un sesinden Korkut Ata’nın canını veya o civarda bulunanların ruhunu almaya<br />
gelemez. Onun sesinde bir haşmet vardır. Korkut Ata öldükten sonra kopuzu yıllarca acıklı sesler<br />
çıkarmıştır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Kopuz: (Kop). Hızlı hareket etmek anlamını taşır. Kopmak, Anadoluda aynı zamanda koşmak<br />
demektir. “Kop Gel” bu anlamda kullanılır.<br />
KOR: Cemre.<br />
Eşdeğer: GOR<br />
Eşanlam: ÇOĞ, ŞOĞ, ŞOK, ÇOK<br />
Havaya, suya ve toprağa düştüğüne inanılan soyut ateş parçası. Böylece bu unsurlar sırasıyla bahara<br />
hazır hale gelirler. Köroğlu adının Koroğlu veya Goroğlu olarak söylendiği bazı şivelerde ismin Kor<br />
kökünden kaynaklanması ve kahramanın gökten ışık şeklinde (veya gün ışığında) düşmesi önemlidir.<br />
Bir başka rivayette Koroğlu’nun annesi gökten düşen bir ışıktan hamile kalır. Bir başka rivayette ise<br />
diri diri gömüldüğü mezarda doğum yapan bir kadının oğludur. Cemre birer hafta arayla düşer. Sümer<br />
mitolojisinde yer altı dünyasının bir adı Kur olarak geçer. Bu mitolojilerdeki ilk anlamı da dağ<br />
demektir. Korkut adının bu sözle bağlantısı dikkate alınmalıdır. Koru (Koruğ) kelimesi hem Tabu hem<br />
de Orman demektir. Kor kavramının ateşle olduğu kadar yerle ve yer unsurlarıyla da bağlantısı vardır.<br />
Kor kahramanın anası veya ona güç veren koruyucu olarak görünür. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü,<br />
<strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Kor: (Kor/Gor). Ateş Parçası demektir. Korumak, korkutmak, koramak (yanmak) gibi anlamları<br />
vardır.<br />
(Bakınız: İMRE)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language