You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 54<br />
veya kopuzunu eline alır ve doğaçlama çalıp söyler. Bu yeteneği o rüyayla birlikte kazanmıştır. Yollara<br />
düşer ve sevgilisini aramaya başlar. Çoğu zaman da hiç bulamaz. Rüyada içilen aslında bir ışık<br />
şarabıdır. Bazen bu şarap Hızır tarafından verilir. Yeniden oluşumu ve erişmeyi simgeler. Yeni bir ad<br />
alır. Bu ad ozanlarda mahlastır. Ruhlar alemiyle bağlantı kurulabilir. Mekan ve zamanın sınırlarına<br />
ulaşılabilir hatta dışına çıkılabilir. Bazen görülen bu rüyanın ardından odada misk kokusu duyulur.<br />
Bazen şaman olacak kişi, o an gelene kadar hastalanır. Hızır’ı rüyada görmek de bu kavram ile<br />
bağlantılıdır. Vahiy veya ilham kavramını da içerir. Ancak vahiy yalvaçlara özgü bir durum olarak<br />
algılansa da, İslam terminolojisinde bazen Tanrısal bir haber olarak da geçer. Örneğin Kuran-ı<br />
Kerim’deki Balarısı (Nahl) suresinde, Tanrının balarısına vahyettiği söylenir. Kutsal rüya anlamında<br />
Buta tabiri de kullanılır fakat sözcüğün Sanskritçe (Eski Hintçe) olma ihtimali yüksektir. Buta daha<br />
sonra Bade ile karşılanmıştır. Tanrısal esin veya vahiy değişik adlarla pek çok dinde yer alır. (Kaynak:<br />
Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Bergi: (Ber/Ver). Yetenek ve sıra dışı özellikler için kullanılan “Allah Vergisi” sözünün<br />
kökeninde bu kavram vardır. Aynı kökten gelen Moğolcada Berh zorluk, Türkçede Berk<br />
sağlamlık anlamına gelir ki, vahyin ve ilhamın zorluğunu ve disiplinini anlatır.<br />
BEYREK HAN: Söylencesel Kahraman.<br />
Eşdeğer: BÖYREK (BÖĞREK, PEYREK) HAN<br />
“Bamsı Beyrek” olarak da söylenir. Bamsı ile Banı beşik kertmesidir. Birbirlerini tanımadan büyürler.<br />
Bir gün avlanırlarken karşılaşılar, aralarında bir anlaşmazlık çıkar ve güreşe tutuşurlar. Ancak ikisi de<br />
güçte denk olduğu için birbirlerini yenemezler. Bamsı Beyrek'in esir düşmesi sonucunda yıllarca ayrı<br />
kalırlar. Bu sürede Banıçiçek mecburen evlenmek zorunda kalır. Beyrek esir kaldığı sarayın beyinin kızı<br />
tarafından kurtarılır. Türk kültüründe kadınların da erkeklerle eşit görülmektedir. Gerek dünyada,<br />
gerekse ülkemizde motiflerden hareketle pek çok çalışma yapılmıştır. Bey Böyrek, Bay Bura, Bey<br />
Birye, Beğ Beyre, Bey Beyrek, Bay Börek, Bağ Böğrek, gibi adlarla bilinmektedir. Atının adı Dengiboz<br />
veya Bengiboz şeklinde geçer. Atı da soylu ve sadıktır, yıllarca kendisini bekler. (Kaynak: Türk<br />
Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Beyrek: Bey/Bay kökünden gelir. Asalet ve ululuk anlamı içerir. Bayra sözcüğü balta alamına<br />
gelir ve düşük bir ihtimal de olsa bağlantısı bulunabilir. Bey çocuğu demek olduğu da söylenir.<br />
BEYRÜ: Ezeli.<br />
Eşdeğer: MEYRÜ, MAYRU, BAYRU, BAYRI<br />
Öncesi olmayan. Başlangıcı olmayan. İslam dininde öncesizlik yalnızca Yaradan’a mahsus bir özellik<br />
olarak görülmektedir. İlk başta varolan tek odur. Ancak onun yaratmasıyla her şey vücut bulmuştur.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Beyrü: (Bey/Bay.) Bayrı (sonsuz) kelimesiyle bağlantılıdır.<br />
(Karşıt: BENGÜ)<br />
BIÇURA: Kiler Cini.<br />
Eşdeğer: BAYÇORA<br />
Evlerde ve bodrumlarda yaşar. Kadın kılığına girer. Kırmızı giysili olarak betimlenirler. Genelde evde,<br />
ocağın arkasında veya kilerde veya çatı altında yaşar. Hiç çekinmeden gürültü patırtı yapar. Küves<br />
denen içkiyi çok sever. Tatar Türklerinde “Ocak başında Bıçura belini boğmuş oturur” şeklindeki<br />
bilmecenin yanıtı Küves Fıçısı’dır. Yemeğe çok düşkündür. İnsanların yiyip bitiremediği bütün yemeği<br />
o yer. Kızdığı zaman tabakları kırar ve yemeği de döküp evi uzun süre için terk eder. Biçura, çok pis bir<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language