You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 124<br />
iyiler hep kazanırlar. Karşıtlık kavramı Türk Mitolojisinde ayrıca Tersine Olma durumu ile de ortaya<br />
çıkar. Buna göre başka aleme ait varlıklar tıpkı bir ayna gibi solunu ve sağını yer değiştirmiştir. Bu<br />
nedenle farklı görünüş ve davranışlara sahiptirler. Örneğin bir Albısa gitmesini söylemek için gel<br />
demek gerekir. Çünkü ne denirse tersini yapacaktır. Ayrıca bazı varlıklara da kurulacak cümleyi<br />
tersten okumak gerekir. Çorların ayakları terstir. Masallarda ters çevrilmiş kazanlarda pişen<br />
yemeklerden bahsedilir. Konrul ve Toğrul Kuşları et istediğinde su, tam tersine su istediğinde et<br />
verilmelidir. Öte dünyadaki hayvanlar tersine yemlenir. “Ata et, ite ot” verilir. Atlar tersine nallanır.<br />
Anadolunun bazı yörelerinde en çok korkulan büyü Kuran-ı Kerim’in tersine okunmasıyla yapılandır ki,<br />
buna en acımasız ve güçlü büyücüler bile kolay kolay cesaret edemezler, çünkü çok tehlikelidir. Bazı<br />
Türk boyları yas tutarken elbiseleri ters giyerler. Bazı rüyalar bu nedenle tersine yorumlanır. (Kaynak:<br />
Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Karşıt: (Kar). Karşısında bulunma demektir. Ancak karşılıklı olma anlamı da vardır. Yani<br />
karşısında olan şey ile bir anlam ifade etmeyi kelime kökü zaten barındırmaktadır.<br />
KARUK: Zulmet.<br />
Eşdeğer: KARANUK<br />
Ölümcül, yok edici karanlık. Hiçliği ifade eder. Karşıtı olan Yaruk ise nur demektir. Yaruk ve Karanuk<br />
tabirleri Aydınlık ve Karanlık şeklindeki daha basit içeriklerden biraz farklı olarak dinsel ve ilahi bir<br />
anlama sahiptirler. Tüm kültürlerde Karanlık ölümü, yalnızlığı, kötülüğü ve korkuyu çağrıştıran bir<br />
unsur olarak ele alınmıştır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Karuk: (Kara). Karanlık kelimesi ile aynı köktendir. Moğolca Haranhuy/Karankku sözcüğü de<br />
karanlık demektir.<br />
(Karşıt: YARUK)<br />
KATAY HAN: Deprem Tanrısı.<br />
Eşdeğer: KADAY HAN<br />
40 boynuzlu boğasıyla deprem oluşturur. Bu boğa kızıp sinirlendiğinde ayaklarını yere sürtmeye<br />
başlar böylece hafif sarsıntılar olur. Burnundan soluması ise hafif seslere dönüşür. Daha çok<br />
kızdığında ise ayaklarını yere vurur. Daha da kızınca boynuzlarını toprağa geçirip yeryüzünü sallar.<br />
Homurtuları ise depremin gürültüsünü meydana getirir. Dokuz davulludur. Kendisine dokuz Han<br />
bağlıdır. Yakutlarda Hotoy Han olarak anılır. Kıtay Han ile aynı kişi olduğu da söylenmektedir.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Katay: (Kat). Mecaz olarak yeri göğü birbirine katan anlamını içerir. Katılık ve sertlik içeriğine<br />
de sahiptir. Moğolca Hatah, zorluk anlamı içerir. Katay Kuman dilinde arkadaş, yoldaş<br />
demektir. Eski Türkçe Kat/Kad/Kas kelimesi rüzgar, fırtına, tayfun demektir.<br />
(Karıştırılan: KITAY HAN)<br />
KAY: Destan.<br />
Şiir şeklindeki söylence. Kayçı adı verilen destancılar tarafından ezbere okunur. Manas destanı<br />
dünyanın en uzun destanlarından biridir (kimi görüşlere göre en uzundur). Destanları doğru<br />
okumayan, bazı yerlerini unutan veya güzel okumayı beceremeyen Kayçıların, destandaki kahramanın<br />
ruhu (veya destanın koruyucu İyesi) tarafından hastalandırılacağına hatta öldürüleceğine inanılır.<br />
Destanlar tüm uluslarda rastlanan şiirsel anlatılardır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Kay: (Kay).Hızlı gitmek, hızlı konuşmak.<br />
(Eşanlam: YOMAK, OLONGU)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language