18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 244<br />

YORU: Kehanet.<br />

Eşdeğer: YUR<br />

Moğolca: YOR<br />

Özellikle rüyalardan sonuç çıkarmak. Yormak fiili bu anlamda kullanılır. Yorçu ve Yoruçu kahin<br />

anlamına gelmektedir. Rüya yorumları pek çok kültürde olduğu gibi Türklerde de her zaman ilgi odağı<br />

olmuştur. Günümüzde modern psikoloji dahi insan bilinçaltına inmenin yollarından birisi olarak rüya<br />

çözümlemelerine başvurur. Ancak rüya yorumculuğu ile bu psikanaliz tekniği elbetteki birbirinden<br />

farklı şeylerdir. İslamiyette rüya yorumlamanın Allah vergisi bir yetenek olduğuna ve bunun en yetkin<br />

örneklerinin de Hz. Yusuf’da görüldüğüne inanılır. Rüya yorumlama ve kehanet yeryüzündeki ister<br />

ilkel, ister çağdaş tüm toplumlarda bir biçimde mevcuttur. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />

<strong>Karakurt</strong>)<br />

� Yoru: (Yor/Yur). Yormak, yorumlamak fiillerinden türemiştir. Yorulmak (bitkinleşmek)<br />

anlamıyla da mecazen veya uzaktan bağlantılıdır, bu anlam kehanetin yoruculuğunu ve<br />

zorluğunu vurgular.<br />

YUĞ: Cenaze Töreni.<br />

Eşdeğer: YOĞ, YIĞ<br />

Cenaze töreni, cenaze yemeği gibi anlamları vardır. Ölü bir çadıra koyulup, etrafında dokuz kere<br />

dolanılır. Böylece ruhunun göğe çıkacağına inanılır. Cenaze merasimlerinde Ağu, Sagu veya Yuğu adı<br />

verilen ezgili koşuklar okunur. Bunların hepside ölünün arkasından yaşanan yas sürecindeki acıyı<br />

dışavurma ile ilgilidir ve benzer anlamlar içerir. İslam dini yas sürecinin uzatılmasını ve kendine zarar<br />

verecek şekilde dövünmeyi yasaklamıştır. Cenaze merasimleri yeryüzündeki tüm kültürlerde büyük<br />

öneme sahiptir, çünkü bilinmeyen bir diyara yapılan bu yolculuk her zaman gizemini korumuştur.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

1. Ağıt (Ağu), 2. Sığıt (Sagu), 3. Yığut (Yuğu): Mersiye. Ölünün arkasından okunan yas şiiri.<br />

� Yuğ: (Yuğ/Yığ/Ağ). Ağlamak anlamını taşır. Ağıt, ağu, ağlamak, yığlamak, yığut gibi sözcükler<br />

hep birbiriyle bağlantılıdır. Yığlamak/Yuğlamak sözcüğü ağlamak demektir. Ayrıca Yo/Yoğ/Yok<br />

kökünden yokoluşu da çağrıştırır.<br />

YUVHA: Şahmaran.<br />

Eşdeğer: YUHA<br />

Söylencesel sürüngen. Yılan kırk yıl yaşarsa Büke’ye (ejdere) dönüşürmüş. Büke de kırk yıl yaşayınca<br />

Yuvha olurmuş. Bazı söylencelerde bin yıl yaşayan ejderhanın Yuvhaya dönüştüğü anlatılır. Güzel bir<br />

kız kılığına girebilir ancak bu kızın göbek deliği yoktur ve böylece onun Yuvha olduğu anlaşılabilir.<br />

Doyacak kadar su içmezse ölür. Irmakların önünü keser ve kurban ister. Yoksa suyu bırakmaz.<br />

Moğollar, Olgoy Korkoy (Bağırsak Solucanı) dedikleri ve dev bir yılana benzeyen yaratığın çölde<br />

yaşadığına inanılır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Yuvha: (Yuv). Yuvanmak, kıvrılmak, dönmek, döndermek anlamı taşır. Yuvarlak sözüyle aynı<br />

köktendir. Moğolca Zuha/Zuvha kelimesi ateş ve ocak manası taşır.<br />

(Bakınız: BÜKE, EBREN, YILAN ATA, YILAN ANA)<br />

YULA: Rüya Ruhu.<br />

Eşdeğer: ÇULA, YOLA<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!