SLOVENA^KI UKLETI PESNICI

@arko \urovi}
MONOGRAFIJA O
VELIKOM PJESNIKU
Prof. dr Milo{ \or|evi}: Pjesni~ki krugovi
Stevana Rai~kovi}a, Izdawe CANU,
Podgorica, 2012.
Kwiga o pjesni~kom stvarala{tvu Stevana Rai~kovi}a ima
monografsku strukturu. U woj nijesu izostala dubqa estetska markirawa
bogatog pi{~evog do`ivqajnog svijeta. Da bi se kwiga ovakvog
tipa mogla uspje{no realizovati autor je pribjegao najkorisnijoj rezoluciji:
podijelio je na pjesni~ke krugove, wih deset. U tako zami-
{qenom mozai~kom obliku obuhva}ene su najva`nije pjesnikove
stvarala~ke odlike, pri ~emu se ne mimoilazi biografski aspekt.
Razlog za{to je \or|evi} odabrao Rai~kovi}a za predmet ove
po mnogo ~emu zanimqive monografije treba tra`iti u wegovom
bliskom odnosu sa nutrenim fluidima ovoga poete koji, weguju}i liri~nost
srpske pjesni~ke tradicije, sre}no produ`ava i bogati tzv.
stra`ilovsko nasqe|e u tematima i formi. Ako smo voqni da tra-
`imo, a to jesmo, rodnost i srodnost Rai~kovi}a sa najboqima iz toga
kruga, onda bi to bili Crwanski i Rastko Petrovi}. Ta stra`ilovska
boja, pored Rai~kovi}a, na{la je zlatonosnu nit i u poeziji
Ivana V. Lali}a, Qubomira Simovi}a, Slobodana Rakiti}a...
\or|evi}evo djelo Pjesni~ki krugovi Stevana Rai~kovi}a
zna~ajno je po vidqivoj koncentraciji kriti~kog subjekta koji je
smjelo prodro u intimu pjesnikovu, gdje se iz jednog akorda, blago
lirski zasnovanog, ra|aju cijele partiture bogatih snovnih refleksija.
Iako su za isticawe i pohvalu svi krugovi u ovoj monografiji,
izdvoji}u po dubini i svestranosti tuma~ewa dva: Bi}e pjesme
i Mapa poezije. U wima autor, u teorijskoj ravni, tuma~i razu-
|ene slojeve pjesnikovog izraza, posebno u zbirkama Kamena ustavanka
i Pjesma ti{ine koje je \or|evi} s razlogom imenovao za
izuzetna djela.
Da bi se neko djelo {to izrazitije identifikovalo potrebna
je svojevrsna predispozicija za to. Wu tra`imo u znawu, ali i u
intiutivnom nervu onoga ko prosu|uje i mjeri. U pisawu ovog djela
\or|evi} se najve}im dijelom slu`io metodom esteti~ara, mawe
profesora. Ovaj drugi metod suzio bi stvarala~ku projekciju
Rai~kovi}evog pjesni~kog djela. Sveo bi ga na formalno tuma~ewe.
Ovu sam monografiju tako shvatio. Istina, od kritike se tra-
`i sud, ali uz uslov da je u wega ugra|en `eqeni uslov analiti~kog
vrednovawa. Ja se li~no zala`em za slobodniji obrazac kritike,
gdje se intuicija kriti~ara ne smije obuzdavati pretjeranim formalnim
zahtjevima. Tuma~ewe snovne komponente u ne~ijem djelu,
a ona je vidna u Rai~kovi}evom pjesni{tvu, u osnovi treba da bude
subjekatska i da ne obuhvata samo jezi~ku ili woj srodne sfere, nego
mo`e imati i druge vidove kreacijskog naglaska, po \or|evi}evoj
kvalifikaciji o~u|uju}eg karaktera. Pjesma iziskuje objekciju,
ali fascinantno u woj mora posjedovati prvenstvo. \or|evi} je
navedeni aplikat apostrofirao kao o~u|uju}i i ma{teni.
71