ΟΙ ΕΒΡΑΪΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΙΙ. ΣΥΝΑΓΩΓΕΣ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΜΕΧΡΙ
ΣΗΜΕΡΑ
Στο κεφάλαιο αυτό θα περιγράψουµε µε αρκετές λεπτοµέρειες την
κατάσταση ορισµένων ισραηλιτικών κοινοτήτων οι οποίες
λειτουργούν µέχρι σήµερα
1. Θεσσαλονίκη 28
Ο χρόνος της αρχικής εγκατάστασης των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη
παραµένει ως τώρα άλυτο ιστορικό πρόβληµα. Κάποιοι ερευνητές
πιστεύουν ότι από την εποχή της ίδρυσης της (315 π.Χ.) η
Θεσσαλονίκη είχε και Εβραίους κατοίκους. Κάποιοι άλλοι θεωρούν
ότι οι Εβραίοι εγκαταστάθηκαν αρχικά στη Θεσσαλονίκη το 140 π.Χ.
προερχόµενοι από την Αλεξάνδρεια. Εβραίοι στη Μακεδονία
αναφέρονται στο Φλάβιο Ιώσηπο και σε επιστολή (10µ.Χ.) από τον
Ηρώδη προς τον Καλιγούλα. Μια άλλη σηµαντική γραπτή µαρτυρία
για την ύπαρξη οργανωµένης εβραϊκής κοινότητας στη Θεσσαλονίκη
βρίσκεται στις Πράξεις των Αποστόλων. Στο σχετικό χωρίο
διαβάζουµε ότι ο Απόστολος Παύλος, που επισκέφθηκε την πόλη
γύρω στο 50 µ.Χ., δίδαξε στη συναγωγή της επί τρία συνεχή Σάββατα.
Υπάρχουν αρκετές µαρτυρίες για την ύπαρξη εβραϊκής κοινότητας
στη Θεσσαλονίκη στα ρωµαϊκά και στα βυζαντινά χρόνια. Οι Εβραίοι
αυτοί, οι λεγόµενοι Ρωµανιώτες, είχαν εξελληνίσει τα ονόµατά τους
και µιλούσαν την ελληνική γλώσσα. Από τα µέσα του 14 ου αιώνα, η
Θεσσαλονίκη θα δεχθεί και άλλους Εβραίους προερχόµενους από την
Κεντρική Ευρώπη, τη Σικελία και την Ιταλία. Το καθοριστικό όµως
γεγονός για την εξέλιξη της ισραηλιτικής κοινότητας είναι η
εγκατάσταση στην πόλη 15-20.000 Ισπανοεβραίων, των λεγόµενων
Σεφαραδίµ, που έρχονται από το 1492 διωγµένοι από την Ισπαvία µε
διάταγµα των καθολικών βασιλιάδων Φερδινάνδου και Ισαβέλλας. Σ'
αυτούς θα προστεθούν και άλλοι εξόριστοι Εβραίοι από τη Σικελία,
την Πορτογαλία και τη Βόρεια Αφρική. Όλοι αυτοί θα εγκατασταθούν
στη σχεδόν έρηµη, µετά την άλωση της (1430) από τους Τούρκους
28
http://www.hri.org/culture97/gr/eidika_programmata/koinothtes/jewish_community
39