Aby rozpocząć lekturę, kliknij na taki przycisk , który da ci pełny ...

eligijną i naśmiewa się z księży itp. – panna Q zaś utrzymuje, że wie z pewnych źródeł, iż
panna Zamirska zajmuje się tłumaczeniem ... Mesjady Klopsztoka 22 na język angielski czy
nawet holenderski, zapewne w celu nawracania protestantów. Możesz sobie to skombinować
według upodobania, ja nie lubię się trudnić plotkami, nie powtarzam ich nigdy i nie komentuję.
Sądzę tylko, że przypuszczenie co do istnienia Mesjady w Kalnowie jest bardzo prawdopodobnym,
zważywszy senność mahometańską prawie tamtejszych mieszkańców. Nie znam
człowieka, któremu by się oczy nie kleiły na samo wspomnienie tego arcydzieła heksametrycznego
23 . Co się zaś tyczy panny Wandy, mogę zapewnić, że zajmowała ją głównie szkółka
założona we dworze, gdzie się zgromadzało codziennie dwadzieścia kilka dzieci wiejskich,
którym nie wykładała ani filozofemów katolika Woltera 24 , ani luterskiej Mesjady Klopsztoka,
ale zasady abecadła polskiego i katechizmu aprobowanego przez zwierzchność diecezjalną.
Kiedy przyjechałem do Kalnowa, jednostajny tryb życia tamtejszego zmienił się nieco, a
to z powodu obecnych wypadków. Z mnóstwa rodzin szukających schronienia przed dziczą
zawołżańską, która zaprowadza reformy w Królestwie, niektóre zabłądziły do Kalnowa i doznały
tam jak najserdeczniejszego przyjęcia. Czasem zjawił się także jaki powstaniec, ścigany
w tych ustroniach, z obawy dostania się w ręce władz powiatowych, obwodowych i krajowych,
i bawił tam, póki idąc o lepsze z obywatelstwem krajowym, nie zaproszono go w gościnę
do Igławy lub Znajmu 25 . Nie chcąc finansów państwa narażać na tak niepotrzebne
koszta, pan Zamirski przechowywał swoich gości, jak mógł najlepiej. Gdym się zjawił, syn
jego, młody Józef – o którym zapomniałem dotychczas wspomnieć i który był zawsze bardzo
dobrym chłopcem, ale miał wzrok nadzwyczaj krótki – młody więc Józef, przywitawszy mię
uprzejmie, szepnął mi tajemniczo do ucha:
– Wiesz? Henryk Plantagenet 26 jest tutaj.
Otworzyłem oczy i uszy tak szeroko, że nawet Józio to spostrzegł i zapytał mię z zadziwieniem
równającym się mojemu:
– Jak to, nic nie wiesz o nim?
– Bardzo mało – odpowiedziałem – wiesz, że już parę lat, jak zdałem m a t u r ę; zapomniało
się niejedno. Cóż on tu robi?
– Co robi, co robi! jest przecież komisarzem wojennym województwa ...skiego i, wyparty
przeważnymi siłami moskiewskimi na terytorium galicyjskie, schronił się do nas, bo go mają
aresztować. Czegóż tak stoisz jak wryty?
– Bo widzisz, mój Józiu, to wszystko mi się jakoś w głowie pomieścić nie może.
– A mnie się zdaje, że to rzecz bardzo naturalna.
– Jednak, uważasz, nie sądziłem, żeby potomek tak znakomitego królewskiego rodu zrobił
nam ten zaszczyt, zostać komisarzem wojennym w województwie ...skim – i party przeważnymi
siłami moskiewskimi, retyrował 27 się do Kalnowa! Jest to bardzo wielki honor dla terytorium
galicyjskiego! Musieliście pewnie sprawić nową liberię Maćkowi z tego powodu?
– No, daj pokój z żartami, domyślasz się może, że to jest tylko pseudonim wojenny – na
każden sposób jest to człowiek, na którym wiele zależy – a co za odwaga, co za poświęcenie!
22 Mesjada (Der Messias) – wzniosły religijny poemat epiczny Fryderyka Klopstocka (1724–1803).
23 heksametr – sześciostopowy wiersz w poezji antycznej, stanowiący klasyczny wiersz epicki.
24 filozofemy katolika Woltera – ironiczne określenie poglądów filozoficznych Voltaire’a (Franciszka Marii
Arouet, 1694–1778), znanego ze swych wystąpień antyklerykalnych czołowego pisarza francuskiego Oświecenia.
25 Igłowa, Znajm – miejscowości na Morawach, gdzie znajdowały się twierdze, w których trzymano więź-
niów politycznych.
26 Plantagenet – przydomek francuskiego rodu Anjou, który w latach 1154–1485 zasiadał na tronie angiel-
skim.
27 retyrować się (z fr.) – wycofywać się, uciekać; obecnie używana jest forma: rejterować.
14