Aby rozpocząć lekturę, kliknij na taki przycisk , który da ci pełny ...

i przecierając oczy począł szukać za końmi, przeznaczonymi do tego użytku. Tymczasem
strzały nie ustawały, i owszem, padały coraz gęściej, niektóre kule już tylko o parę łokci
przenosiły głowę jego lordowskiej mości, a na domiar tego wszystkiego z jednej strony lasu
dał się słyszeć kwik i pisk szkaradny, zwiastujący szarżę kawalerii moskiewskiej. Położenie
mojego bohatera było trudne, ale trzeba mu przyznać, że się zeń wydobył z prawdziwie napoleońską
przytomnością umysłu. Rzuciwszy bowiem oczyma wkoło, zobaczył ów dół wykopany
dla zabitych i nie tracąc czasu zajął w nim stanowisko wyczekujące i tym warowniejsze,
iż jakiś oddział kosynierów, poskoczywszy naprzeciw zbliżającym się dragonom, przestraszył
ich tak gwałtownie, że się już więcej tego dnia nie pokazali.
Wielka szkoda, że panna Zamirska nie mogła widzieć, jak bezpiecznie i zaciszno kochanek
jej przepędził czas bitwy: byłaby się przestała trapić myślą o ciosach i strzałach, które go
trafić mogły.
Po dwugodzinnym boju nieprzyjaciel począł pierzchać – a cały nasz oddział ruszył za
nim. Zaprzęgnięto wozy, żeby nie uległy jakiemu napadowi, i kazano im postępować z wolna
za kolumnami piechoty. Milord tego wszystkiego nie widział i nie słyszał, bo nakrył się był z
głową swoimi niedźwiedziami, a nadto ściągnął jeszcze kilka okłotów słomy za sobą do grobu.
Po długim czasie dopiero ośmielił się rozkryć, a nie słysząc żadnego ruchu około siebie,
prócz krakania wron i kruków po lesie, wniósł stąd bardzo logicznie, że albo obydwa nieprzyjazne
zastępy wyginęły co do nogi, albo musiały się oddalić. Po niejakim namyśle zdecydował
się nareszcie opuścić swoje strategiczną pozycję i wygramolił się na górę, rozmyślając,
co dalej uczynić, a właściwie jak uczynić, bo co do głównego punktu zamiar jego był powzięty
w chwili, gdy się przekonał, że Moskale rzeczywiście strzelają stożkowymi kulami.
Postanowił on nie narażać się więcej na takie poty, jakich doznał na swoim głęboko obmyślanym
i głęboko obranym stanowisku, nie wiedział tylko, jakim sposobem dostać się do granicy,
dokąd było blisko półtora mili. Trudno było iść tak daleko piechotą, w niedźwiedziej delii
i w ciężkich berlaczach; zresztą Moskale, a nawet swoi mogli go byli spotkać i zawrócić, a to
bynajmniej nie zgadzało się z jego przekonaniem. W lesistej okolicy, w której się znajdował,
wsie leżą daleko jedna od drugiej – słowem, lord Plantagenet, mimo świeżo odniesionego
świetnego zwycięstwa, był w wielkim ambarasie co do planu dalszej kampanii. Wtem dało się
słyszeć opodal stąpanie konia. Z początku lord Henry przeraził się mocno i przycupnął za
najbliższym krzakiem, lecz wkrótce spostrzegł, że to był koń kozacki, którego pan leżał zabity
pod drzewem i który spostrzegłszy słomę, co do niedawna okrywała wielkiego Plantageneta,
zbliżał się do niej z widocznym apetytem.
Lord Henry chwycił – jak mówią Francuzi – oburącz swoje odwagę wraz z garścią słomy
i zwabiwszy tą ostatnią czworonożnego syna Donu, porwał go za uzdę. Podszedłszy potem do
nieżywego Kozaka wziął jego nahajkę, wskoczył na siodło, gwizdnął i o padającym zmroku
ruszył pędem ku granicy galicyjskiej.
Kto czytał Marię Malczewskiego, ten wie, ile jest poezji w takim karkołomnym cwałowaniu
po nocy. Lada chwila można się zaczepić o gałęź albo też wskutek utknięcia szkapy wylecieć
z siodła i uderzyć nosem o jaką kłodę. Przy tym wiatr gwiżdże i roztwiera z przodu suknie,
którymi się trudno całkiem dokładnie obtulić, a ciągłe popędzanie rumaka piętami i nahajką
wprawia ciało w ruchy niezmiernie fantastyczne, słowem, że
koń, step, jeździec, ciemność – jedna dzika dusza! 78
Wszystko to w wierszach i w rzeczywistości sprawia efekt przecudny, romantyczny. Żałuję
mocno, że jaki malarz nie widział mego lordowskiego farysa 79 , kiedy wsadziwszy berla-
78
Dosłownie: „A step, koń, kozak, ciemność – jedna dzika dusza” – wiersz z Marii Antoniego Malczewskiego
(1793–1826), pieśń I, strofa 3.
79
farys – jeździec arabski, romantyczny bohater utworu Adama Mickiewicza (1828).
28