Krok defiladowy na gruntach podmokłych - Gandalf
Krok defiladowy na gruntach podmokłych - Gandalf
Krok defiladowy na gruntach podmokłych - Gandalf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
35<br />
KROK DEFILADOWY NA GRUNTACH PODMOKŁYCH<br />
lili całà akcj´ i nià kierowali, dzisiaj rozprowadzajà warty. W gł´bi,<br />
za łanem krzy˝y, kwatera powstaƒców styczniowych, nieco dalej<br />
w bok drewnia<strong>na</strong> wiejska kapliczka sprowadzo<strong>na</strong> przed wojnà z Wileƒszczyzny;<br />
<strong>na</strong>jpierw byłem przeko<strong>na</strong>ny ˝e podhalaƒska, ale pani<br />
z tamtych stron sprostowała pomyłk´. Naprzeciw masywny grobowiec<br />
Julia<strong>na</strong> Marchlewskiego. Latem 1920 roku kwaterował <strong>na</strong> probostwie<br />
w Wyszkowie, razem z Dzier˝yƒskim i paroma innymi czekał a˝ Armia<br />
Radziecka zdob´dzie Warszaw´, by proklamowaç Polskà Republik´<br />
Rad i poprosiç o przyłàczenie do Sowietów. Ale gówno im z tego<br />
wyszło, musieli uciekaç, porzucajàc <strong>na</strong>wet cukier; par´ dni póêniej<br />
słodził nim herbat´ Stefan ˚eromski, autor lektur szkolnych i zakazanego<br />
utworu, w którym to wyraziÊcie opisał. Czytałem, z<strong>na</strong>lazł si´<br />
ktoÊ, kto mi podsunàł. Prochy Marchlewskiego przeniesiono do Warszawy<br />
po wojnie. W mojej czytance szkolnej był o tym wiersz, nie pami´tam<br />
autora, mog´ jedynie zacytowaç pierwsze linijki:<br />
Nie <strong>na</strong> darmo,<br />
nie <strong>na</strong> darmo była walka i praca…<br />
Generał Lucjan ˚eligowski, który wygrał bitw´ pod Radzyminem,<br />
niweczàc plany Marchlewskiego, Dzier˝yƒskiego i towarzyszy,<br />
le˝y par´ kroków stàd, w Alei Zasłu˝onych.<br />
Dalej sarkofag Bolesława Bieruta, za nim rzàd kwater. Podczas<br />
okupacji cały cmentarz był Nur für Deutsche; wyspa grobów niemieckich<br />
z<strong>na</strong>jdowała si´ <strong>na</strong> zachód od bramy głównej. Polacy mieli wst´p<br />
<strong>na</strong> cmentarz tylko za przepustkami (wydawano je <strong>na</strong>jbli˝szym krewnym<br />
pochowanych) i jedynie w okreÊlonych godzi<strong>na</strong>ch, bocznà furtkà,<br />
gdy akurat nie było hitlerowskiego pogrzebu. Po wojnie groby niemieckie<br />
zlikwidowano, a przez pi´ç lat okupacji sporo ich si´ uskładało;<br />
szczàtki wywieziono nie wiadomo dokàd, co podobno oburzyło działacza<br />
młodzie˝owego z NRD, członka oficjalnej delegacji partyjno-<br />
-rzàdowej, kiedy korzystajàc z pobytu w Warszawie, chciał odwiedziç<br />
grób tatusia.
Change language