Krok defiladowy na gruntach podmokłych - Gandalf

nienie szcz´Êcia, właÊciwe ka˝demu człowiekowi, wyprawa do Arkadii
na skróty, na przełaj, bez wzgl´du na realia, teraz zaraz, wbrew
wszystkiemu. Kicz obłaskawi nawet wojn´ i powstanie, jeÊli daç mu
wi´cej czasu. A skoro dojrzeje i spełni swojà rol´, wnuki wyszydzà go
i beztrosko odrzucà, zast´pujàc niepami´cià. Zwykła kolej rzeczy.
Tak było po ka˝dym kataklizmie.
Gdy si´ ˝yje kop´ lat z okładem, mo˝na spojrzeç wstecz i wyraênie
dostrzec etapy owego procesu. Najpierw był humor, bardziej lub
mniej wyszukany, ludzie musieli odreagowaç. – Chlaj liter! – pozdrawiali
si´ pijacy pierwszych lat powojennych, a my, chłopaki, powtarzaliÊmy
wierszyk:
AwBerlinie, w magazynie,
siedzi Hitler na spr´˝ynie.
A spr´˝yna si´ wygi´ła
i Hitlera w nos paln´ła.
Tu˝ po wojnie chodzili jeszcze po Bielanach kol´dnicy z gwiazdà
i turoniem. Ówczesny król Herod miał to, co zawsze: czerwony
płaszcz, koron´, berło, ale ˝eby rozweseliç publicznoÊç i zgarnàç troch´
wi´cej grosza, malował sobie w´glem charakterystyczny wàsik,
a swà odwiecznà kwesti´ skandował, w zàbek czesany, charakterystycznà
intonacjà, z r´kà uniesionà w faszystowskim pozdrowieniu.
Oto jestem Êwiata król.
Tysiàc rzek i tysiàc pól
Pod moim panowaniem.
A gdy id´, lud pada,
Sto pokłonów mi składa.
Od Êwitu a˝ do zmroku
Id´ we krwi potoku.
Ja, pan Êwiata całego,
Brz´kiem miecza mojego
46
ANTONI KROH STARORZECZA