Krok defiladowy na gruntach podmokłych - Gandalf

48
ANTONI KROH STARORZECZA
Nigdy ju˝ jej póêniej nie spotkałem. Mo˝e rozpłyn´ła si´, jak tyle
innych, mo˝e gdzieÊ ˝yje. JeÊli jà kiedyÊ usłysz´, zrobi mi si´
smutno. Uliczna kapela zarabiajàca na kieliszek chleba i kapela
przebranych apaszy w telewizyjnym studiu zatrudniona na umow´
o dzieło tak ró˝nià si´ od siebie, jak przej´ty dziesi´cioletni AntoÊ
ró˝ni si´ od starego konia, który właÊnie zbiera si´ w sobie, ˝eby to
dzieło najwy˝szych artystycznych lotów, płynàce z samej gł´bi serca,
wyciskajàce najprawdziwsze łzy, nazwaç szmirà.
Musiało minàç dwadzieÊcia lat i wyrosnàç nowe pokolenie, ˝eby
kicz wojenny wszedł w kultur´ masowà jak nó˝ w masło. Kapitan
Kloss (1965) i Czterej pancerni z psem Szarikiem (1966) zawojowali
serca Polaków, zwłaszcza dzieci i młodzie˝y. Mijajà ustroje i generacje,
a uwielbienie trwa i zapewne długo jeszcze potrwa. ˚eromski
si´ zestarzał, Waƒkowicz porasta mchem, przeceniona Tr´dowata
˝ółknie na wystawie, a Stawka wi´ksza ni˝ ˝ycie i Czterej pancerni
i pies bijà kolejne rekordy oglàdalnoÊci.
Obu serialom zarzucano niezgodnoÊç z prawdà historycznà, a to
przecie˝ błàd logiczny, pomieszanie poj´ç. To nie sà filmy historyczne,
lecz przygodowe w wojennej scenografii. Choçby jedna zasadnicza
sprawa – na prawdziwej wojnie co dnia ginà ˝ołnierze, mo˝e to
spotkaç ka˝dego w ka˝dej chwili, lecz nie Klossa ani pancernych,
skoro majà wystàpiç w nast´pnym odcinku. Sà bezpieczni, choç tak
nieprawdopodobnie si´ nara˝ajà. Ale wszystko b´dzie dobrze, bo takie
sà prawa gatunku. Wyobraêmy sobie, jaka wybuchłaby awantura,
gdyby scenarzysta uÊmiercił Gustlika albo gdyby przyczepił Szarikowi
do obro˝y materiał wybuchowy i kazał podczołgaç si´ pod niemiecki
czołg, by wysadziç go w powietrze. Wykluczone. A przecie˝ Armia
Radziecka tresowała po to psy, nawet wydano o tym ksià˝eczk´ dla
dzieci z obrazkami. Wypo˝yczyłem w szkolnej bibliotece i przeczytałem.
˚eby wam za to, szanowni wydawcy, smród nogi powykr´cał.
NiezniszczalnoÊç głównych bohaterów, oczywista dla ka˝dego widza,
była warunkiem powodzenia Stawki wi´kszej ni˝ ˝ycie i Czterech
pancernych.