Krok defiladowy na gruntach podmokłych - Gandalf
Krok defiladowy na gruntach podmokłych - Gandalf
Krok defiladowy na gruntach podmokłych - Gandalf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
36<br />
ANTONI KROH STARORZECZA<br />
Za moich czasów kwatery „ZoÊki”, „Parasola”, „Miotły” i sàsiednie<br />
miały proste ˝ołnierskie brzozowe krzy˝e, pi´kne i nietrwałe.<br />
Czasem ktoÊ wieszał <strong>na</strong> nich chusty, przyczepiał tarcze szkolne<br />
i herby miast z harcerskich mundurków. Dolinka Katyƒska, zwa<strong>na</strong><br />
te˝ Dołkiem Katyƒskim, to był zwykły trawnik, troch´ nieckowaty,<br />
g´sto obstawiony zniczami. Morze zniczy, jeden ogromny składkowy<br />
płomieƒ. Gromadzili si´ tam ludzie, zapalali kolejne znicze i milczeli,<br />
albo chórem odmawiali modlitwy. Skàd wiedziałem, ˝e ten nieistniejàcy<br />
pomnik upami´tnia ofiary zbrodni katyƒskiej, nie sklec´.<br />
Od kiedy tak <strong>na</strong>zywano to miejsce, nie wiem. Dla mnie od zawsze, bo<br />
w roku pi´çdziesiàtym siódmym <strong>na</strong> pewno. Dramatyczne dzieje stawiania<br />
i usuwania krzy˝a w tym miejscu z<strong>na</strong>m słabo, nie mieszkałem<br />
ju˝ wtedy w Warszawie.<br />
Inny pomnik, który w moich harcerskich czasach był, choç go nie<br />
było, wszyscy o nim wiedzieli, choç był ÊciÊle tajny, składano tu kwiaty<br />
i modlono si´, choç pełnił funkcj´ Êmietnika – to kwatera Ł, zwa<strong>na</strong><br />
Łàczkà, w południowo-wschodnim rogu cmentarza. Jedno z wielu<br />
miejsc w Warszawie, gdzie zakopywano (bo przecie˝ nie grzebano,<br />
nie chowano) zwłoki ludzi zam´czonych <strong>na</strong> Mokotowie, w Informacji<br />
Wojskowej, <strong>na</strong> 11 Listopada, w piwnicach kontrwywiadu <strong>na</strong> Krzywickiego,<br />
<strong>na</strong> Cyryla i Metodego. „Na miejscu tym, nie przypadkiem<br />
urzàdzono kompostowni´, potem zwyczajny Êmietnik, a wreszcie<br />
w 1964 roku (…) zagospodarowano przestrzennie, wytyczono nowe<br />
kwatery, alejki i w ten sposób wi´zien<strong>na</strong> Łàczka z<strong>na</strong>cznie ju˝ okrojo<strong>na</strong><br />
stała si´ cz´Êcià dzisiejszej kwatery Ł”*. Na planie cmentarza,<br />
wydanym w 1971 roku pod patro<strong>na</strong>tem Rady Ochrony Pomników<br />
Walki i M´czeƒstwa, Łàczk´ oz<strong>na</strong>czono jako kwater´ wolnà. Wmurowanie<br />
aktu erekcyjnego pomnika <strong>na</strong>stàpiło jesienià 1990 roku,<br />
uczynił to premier Tadeusz Mazowiecki. Chwała ówczesnej władzy,<br />
˝e w takiej lawinie problemów, jaka si´ wtedy <strong>na</strong> nià zwaliła, za jednà<br />
z pilnych kwestii uz<strong>na</strong>ła odkłamanie <strong>na</strong>jwa˝niejszych faktów historycznych<br />
i pokłon tym, którym nie było dane doczekaç.<br />
*** T. Swat, Niewinnie straceni w Warszawie 1945–1956, Warszawa 1991.
Change language