rusenje_republike_srpske

“EKSPRES-REVOLUCIJA” U SRBIJI
Posle raspada Saveza komunista Jugoslavije, Slobodan Milo
šević je formirao Socijalističku partiju Srbije (u julu 1990) i usvojio
novi Ustav (u septembru 1990), sa mnogo većim ovlašćenjima
vertikalne vlasti i znatno umanjenom nezavisnošću autonomnih
pokrajina (Kosovo i Metohija, Vojvodina). Takođe, novim Ustavom
i predsednik države dobio je veća ovlašćenja, ali je postojeći odnos
snaga između predsednika i parlamenta sačuvan. Socijalistička
retorika u kombinaciji sa delima i izjavama usmerenim na zaštitu
interesa Srba u celoj Jugoslaviji, doneli su lideru srpskih komunista
do tada neviđenu podršku u narodu. On je mogao da okupi
milionski miting (ogroman broj za Srbiju od 10 miliona stanovnika)
podrške svojim idejama, njegove fotografije i knjige bile su izložene
u vitrinama prodavnica pravoslavne crkve, a podrška naro
da Miloševiću na prvim višepartijskim izborima u Srbiji, organizovanim
u decembru 1990, iznosila je 80,5%.
U junu 1991. Slovenija i Hrvatska objavljuju otcepljenje od
Jugoslavije, u septembru 1991. nezavisnost proglašava Makedonija,
a zatim u martu 1992. i Bosna i Hercegovina. Kompaktno naseljeno
srpsko stanovništvo u Hrvatskoj (580 hiljada stanovnika) i Bosni i
Hercegovini (1.360.000 stanovnika) zatražilo je autonomiju u okviru
ovih republika, a u okviru autonomije pravo na ostanak u sastavu
Jugoslavije na teritorijama koje su naseljavali. Jednonacionalne
republike Makedonija i Slovenija dobile su nezavisnost skoro
bezbolno, dok je u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini otpočeo surovi
bratoubilački rat. Jugoslovenska armija, koja je većinom ostala verna
Beogradu, potpomogla je uspeh Srba u odbrani ideje o jedinstvenoj
Jugoslaviji.
Od 1991, SAD i njeni saveznici iz NATO (Nemačka, Velika
Britanija i dr.) sve aktivnije se mešaju u jugoslovenske događaje.
Oni su otvoreno iskazivali nezadovoljstvo postojanjem moćne
komunističke države, na čelu sa proruski nastrojenom elitom,
pravoslavnom većinom stanovništva i državotvornom idejom
63